అభినందన

అభినందన

-->

అభినందనమందారమాల

Dr. Chilakamarthi Durga prasadaRao

Bhashapraveena, Vedanta Vidyapraveena,

M.A. ( Sanskrit), M.A.(Telugu), M.A. (Philosophy)

Ph.D. ( Sanskrit)

Dayalbagh, AGRA-282005,

09897959425

dr.cdprao@gmail.com

"ఉదయంతు శతాదిత్యా :ఉదయంత్విందవశ్శతం

న వినా కవివాక్యేన నశ్యత్యాభ్యంతరం తమ:”

వందలకొలదీ సూర్యులు ఉదయించవచ్చు . అలాగే వందలకొలదీ చంద్రులు ఉదయించవచ్చు. కాని మనిషిలోనున్న అజ్ఞానమనే చీకటి కవి వాక్కు వల్ల మాత్రమే నశిస్తుంది. కవి కలానికి అటువంటి మహత్తరమైన శక్తి ఉంది. ఎందుకంటే ఒక్క సిరాచుక్క కొన్ని లక్షల మందిని ఆలోచించేలా చేస్తుంది. ఆంగ్లమహాకవి బైరన్ మాటల్లో చెప్పాలంటే..

But words are things ; and a small drop of ink

Falling, like dew upon a thought, produces

That which makes thousands, perhaps millions think.

(Byron-Don Juan, canto III, st.88)

ఆ శక్తి శ్రీ చిలకమర్తి సుబ్రహ్మణ్యశాస్త్రి కలంలో కావలసినంత ఉందనడంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు. ఆయన రచించిన 'హరివిల్లు' ఆమూలాగ్రం చదివాను. ఈ కావ్యానికి 'హరివిల్లు' అని పేరు పెట్టడం ఎంతో ముదావహం. ఇంద్ర ధనుస్సులో నున్న రామణీయకం, వైవిధ్యం , నైశిత్యం అనే మూడు గుణాలు ఈయన కవితల్లో దర్శనమిస్తున్నాయి. ప్రతి పద్యం ఉక్తి వైచిత్రితో ఒక ప్రత్యేకమైన సౌందర్యాన్ని సంతరించుకుంది. కవి ఎన్నో సామాజిక అంశాలమీద తన దృష్టిని సారించడం వల్ల వైవిధ్యం గోచరిస్తోంది. కవి ప్రతి సామాజిక దురాచారాన్ని తీవ్రంగా ఖండించడం వల్ల నైశిత్యం కనిపిస్తోంది. ప్రతి ఖండికలోను ప్రతి పద్యంలోను ప్రతిపాదంలోను నేడు సమాజంలో దిగజారుతున్న విలువలపట్ల ఆయన పొందిన మనస్తాపం ప్రతిబింబిస్తోంది సూచించిన పరిష్కార ముద్రల వల్ల కావ్య ప్రయోజనం కూడ నెరవేరినట్లే..

మతం మనోగతం అనే ఖండికలో మతం కంటే ధర్మమే గొప్పదన్న విషయాన్ని వివరిస్తూ మతమౌఢ్యాన్ని దుయ్యబట్టేరు.సద్గతులకు బాటవైచుకొని ధార్మిక బుద్ధిని పాదుకొల్పమని హితంచెప్పడం ఆయన ధర్మతత్పరతకు ఒక ఉదాహరణ. వేంకటేశ్వరా అనే మకుటంతో వ్రాసిన పద్యాలలో సామాజిక దృక్పథం దర్శనమిస్తోంది

ఇక ఈ కావ్యంలో నాకు బాగ నచ్చిన ఖండిక వినరా విస్సన్న. నేటి సమాజంలోని వింతపోకడ లను చాల సున్నితంగా ధ్వనిప్రధానంగా దుయ్యబట్టడం ఇందులో కన్పిస్తోంది.

పొగ-సెగ అనే ఖండికలో కందపద్యాలన్నీ చాల అందంగా ఒదిగాయి. ఇంచుమించు ప్రతిపద్యంలోను దిగజారుతున్న విలువలపట్ల ఆయన పొందిన ఆవేదన తొంగిచూస్తోంది. కొన్ని పద్యాల్లో పరిష్కారం కనిపిస్తోంది . మరికొన్ని పద్యాల్లో అది సమాజానికే వదిలేసినట్లుగా అనిపిస్తోంది. ఈ గ్రంథం లో ఒకటి రెండు యతి దోషాలు, ముద్రణ దోషాలు కన్పిస్తునాయి.

.'నడచుచునుండు వారి చరణంబులకే కద రాళ్ల తాకుడుల్ ' అన్నట్లుగా వ్రాసే వాళ్లకే అప్పుడప్పుడు తప్పులొస్తాయి. వ్రాయని వాళ్లకేమీ రావు. కాబట్టి వాటిని పట్టించుకోనక్కరలేదు

మొత్తం మీద ప్రజాకవిగా ఈ చిలకమర్తి, కళాప్రపూర్ణుడైన ఆ చిలకమర్తి వారికి వారసుడనడంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు. సమాజాన్ని మెరుగు పరిచేధోరణిలో వీరి కలంనుండి మరెన్నో కావ్యాలు వెలుడాలని ఆకాంక్షిస్తూ, నేను మిడి మిడి జ్ఞానంతో వ్రాసిన దాంట్లో ఏవైన తప్పులుంటే మన్నించమని కోరుతూ ...

దుర్గాప్రసాదరావు.

పెళ్లంటే నూరేళ్ల వంట

పెళ్లంటే నూఱేళ్ల వంట

(మగవారికి మాత్రమే)

Dr.Chilakamarthi Durgaprasada Rao,

3/106, Premnagar,

Dayalbagh, AGRA-5

dr.cdprao@gmail.com

పెళ్లంటే కొంతమందికి నూఱేళ్ల పంట. మరి కొంతమందికి నూఱేళ్ల వంట . ఇంకా కొంతమందికి నూఱేళ్ల పెంట. ఒకాయన తన స్నేహితునితో ' ఒరేయ్ నేను ఇంటికి వెళ్లే దాక నా భార్యాపిల్లలు భోజనమేచెయ్యరు' అన్నాడట. ఆ స్నేహితుడు చాలసంబరపడిపోతూ

' అబ్బా! నువ్వంటే నీ భార్యాపిల్లలకు ఎంత ప్రేమరా! నువ్వు నిజంగా చాల అదృష్ట వంతుడివి' అని మెచ్చుకున్నాడట. వెంటనే వాడు ప్రేమాకాదు దోమాకాదు. ఇంటికెళ్లి నేనే వంటచెయ్యాలి' అన్నాడట తాపీగా. నిజానికి మానవజీవితానికి వంటకి అవినాభావసంబంధం ఉంది. కాబట్టి ఎంతటి బంగారు పళ్లేనికైనా గోడచేర్పు ఎలా అవసరమో ఎంతటి గొప్పమగాడికైనా వంట నేర్పు కూడ అంతే అవసరం

ఒక విధంగా ఆలోచిస్తే దమయంతి ఇంద్రాది దేవతలందర్ని త్రోసిరాజని సామాన్యుడైన నలమహారాజునే పెళ్లి చేసుకోడానికి అలాగే ద్రౌపది పాండవుల్లో అందరికంటే భీముణ్ణే ఎక్కువగా ఇష్ట పడడానికి కారణం వారికి గల పాకశాస్త్ర ప్రావీణ్యమే అని అనిపించక మానదు. ఏది ఏమైన she లో he ఒదిగి నట్లుగా woman లో man ఒదిగినట్లుగా వంటపనిలో పురుషుడు భార్య వెనుక ఒదిగే ఉంటున్నాడు. వంట చెయ్యనంటే జీవితంలో మిగిలేది పెంటే.

వంట పేరుతో తమ జీవితాల్ని పెంట పాలు చేసుకున్న ఒక జంట మధ్య జరిగిన వాగ్వివాదం ఇక్కడ పొందుపరచ బడింది. సరదాగా చదువుకుని ఆనందించండి. ఇది చదివేక వంటరాని వారు కొద్దో గొప్పో వంట నేర్చుకోండి. కనీసం వంటచేసేవారికి సహాయసహకారాలు అందజెయ్యండి.

ఒకాయన పాపం ఎప్పుడూ ఇంట్లో ఆయనే వంట చేసేవాడు. అనుకోకుండా ఒకరోజు పొరుగూరు వెడుతూ ఆపని భార్యకు పురమాయించాడు. ఆమె అయిష్టంగానే తలూపింది

తిరిగి తిరిగి ఎప్పటికో ఇంటికి చేరుకున్నాడు. కడుపు నకనక లాడుతోంది. వంటచేశావా? అన్నాడు. వెంటనే 'నో'' అంది. అసలే ఆకలితో ఉన్నాడేమో ఒళ్లు మండి పోయింది.

పాపాత్మురాలా! వంట ఎందుకుచెయ్యలేదే ? అన్నాడు.

ఏంటి నేను పాపాత్మురాలనా! కాదు మీనాన్నే పాపాత్ముడు అంది.

ఏమే తప్పుడుదానా ఏంటి వాగుతున్నావు అన్నాడు.

ఆ పదం మీఅమ్మకి మీచెల్లి కి వర్తిస్తుంది నాక్కాదు అంది.

వెంటనే ఈ ఇంట్లోంచి బయటికి పోవే అన్నాడు .

ఇది నీ ఇల్లు కాదు పొమ్మనడానికి నీకు హక్కు లేదంది.

భగవంతుడా ! నాకు కనీసం చావునైన ప్రసాదించవయ్యా అన్నాడు .

ఆవిడ కూడ తక్కువదేమీకాదు. 'మీలో తప్పుంటే మీరు పోతారు నాలో తప్పుంటే నా మాంగళ్యం పోతుంది ' అనేంతటి గొప్ప ఇల్లాలు . అందుకే ఏమీ తడుముకోకుండా నాకంత అదృ ష్టమా అంది.

ఇంతటి భీకరమైన వాగ్వివాదం తనలో పొందుపరచుకున్న ఈ మనోహర శ్లోకం చదవండి.

ఆ : పాకం న కరోషి పాపిని? కథం పాపీ త్వదీయ: పితా

రండే జల్పసి కిం తవైవ జననీ రండా త్వదీయా స్వసా

నిర్గచ్ఛ త్వరితం గృహాద్బహిరితో నేదం త్వదీయం గృహం

హాహా ! నాథ ! మమాద్య దేహి మరణం తావన్న భాగ్యోదయ:

............................

తలుపు తీసేది లేదు పో!

Dr.chilakamarthi Durgaprasada Rao

చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు.

09897959425

శివుడు బోళాశంకరుడు. ఎవరు ప్రార్థించినా పొంగిపోతాడు. ఎవరేమి కోరినా లొంగిపోతాడు. ఒకసారి ముసలి ఎద్దు మీద కూర్చుని భక్తుల కోరికలు తీరుస్తూ ఇంటికి చేరే సమయాన్ని కూడ మర్చిపోయాడు. ఆయన ఇల్లాలైన పార్వతి తన భర్త ఎప్పుడొస్తాడా ఆయన రాక కోసం ఎదురుచూస్తోంది . ఎంతసేపైన రాకపోయేటప్పడికి విసిగి వేసారి పోయింది. ఒకవేళ వచ్చినా తలుపు తీయకూడదని ఒక నిర్ణయానికొచ్చేసింది. ఇంచుమించు అర్థ రాత్రి కావొచ్చింది. అంతలో ఆమెకు కునుకు పట్టింది. ఆయనగారు అప్పుడే ఇల్లు చేరాడు. కాలింగ్ బెల్ లేకపోవడం వల్ల తలుపు దబదబా బాదవలసి వచ్చింది . ఇప్పుడు ఆమెకు నిద్ర కూడ చెడింది. అసలే కోపంతో ఉందేమో..

ఎవరివయ్యా నువ్వు? అంది తలుపు తీయకుండానే లోపలనుంచి. ఆయన 'శూలీ' అన్నాడు. శూలం కలవాణ్ణి (శివుణ్ణి)అన్నాడు. ధనంకలవాణ్ణి ధనీ అన్నట్లే శూలరోగం(డొక్కలో పోటు) కలవాణ్ణి కూడ 'శూలీ' అనొచ్చు. పార్వతి ఆ అర్థం తీసింది. అటైతే వైద్యుడి దగ్గరకెళ్లవయ్యా! ఇక్కడికెందుకొచ్చావు? అంది.

వెంటనే శివుడు ఆమెతో 'నీలకంఠ ప్రియేహం' అన్నాడు. ఓ ప్రియురాలా! నేను నీలకంఠుణ్ణి (శివుణ్ణి) గుర్తుపట్టలేదా! అన్నాడు. 'నీలకంఠ' అనే పదానికి నెమలి అనే అర్థం కూడ ఉంది. అటైతే ఒకకేక వెయ్యమంది. నెమలి కూతను 'కేక' అని కూడా పిలుస్తారు. అందుకే నెమలిని 'కేకి' అంటాం.

ఆమె నిద్రలో ఉండడం వల్ల తనని గుర్తు పట్టలేకపోతోందనుకున్నాడు అమాయకచక్రవర్తి. ఈసారి 'పశుపతి:' అన్నాడు. నేనే పశుపతిని (శివుణ్ణి) గుర్తుపట్టలేదా!అన్నాదు. ఆమె 'పశుపతి' పదానికి ఎద్దు అనేఅర్థం తీసింది. పశువుల్లో మగది అంటే ఎద్దే అవుతుంది కదా! వెంటనే ''నువ్వు పశుపతివైతే కొమ్ములేవీ ఎక్కడ కనిపించడం లేదే'' అంది. శివుడికి మతిపోయినంతపనయింది. కాని ఏంచేస్తాడు. ఎలాగైనా తనని గుర్తు పట్టేలా చేసుకోవాలి . ఓఅమాయకురాలా! నన్ను గుర్తు పట్టలేదా! నేను స్థాణువుని (శివుణ్ణి) అన్నాడు.'స్థాణు:' అంటే శివుడని అర్థం. ఆయన దురదృష్టమో లేక ఆమె అదృష్టమో తెలియదు గాని 'స్థాణు:' అంటే 'చెట్టు' అనే అర్థం కూడ ఉంది. వెంటనే ఆమె "చెట్టు మాట్లాడదు కదా నువ్వు మాట్లాడు తున్నావు స్థాణువునంటావేమిటి”? అంది.

శివుడికి తలతిరిగిపోయింది. ఎలా సమాధానంచెప్పాలో తెలియలేదు. చాలసేపు ఆలోచించాడు. చివరికి 'జీవితేశ: శివాయా:' అన్నాడు. 'శివా 'అంటే పార్వతి . జీవితేశ: అంటే భర్త. నేనే పార్వతీపతిని (నీమొగుణ్ణి) ఆనమాలు కట్టలేదా అన్నాడు. ఈ సారి ఆమె తప్పక గుర్తు పడుతుందనుకున్నాడు. కాని ఈసారి కూడ నిరాశే ఎదురయింది. శివా అంటే ఆడు నక్క అనే అర్థం కూడ ఉంది . అది పార్వతికి లాభించింది. '' ఓహో! అలాగా! నువ్వు మగనక్కవన్నమాట. అటైతే అడవుల్లోకి పోయి నీ జంటను వెతుక్కో ఇక్కడకెందుకు రావడం'' ? అంది.

ఆయన ఇంకేమీ మాట్లాడలేకపోయాడు. ఓటమినంగీకరించి తలొంచుకున్నాడు. ఆమె కరుణాంతరంగిణి, కరుణాతరంగిణి కదా! తలుపు తీసే ఉంటుందని ఊహిద్దాం.

ఇంత రసవత్తరమైన సంభాషణను తనలో పొందుపరచుకున్న ఈ శ్లోకం చూడండి.

కస్త్వం? శూలీ మృగయ భిషజం నీలకంఠ: ప్రియేహం

కేకామేకాంకురు పశుపతి:నైవదృశ్యే విషాణే

స్థాణుర్ముగ్ధే న వదతి తరుర్జీవితేశ: శివాయా:

గచ్ఛాటవ్యామితి హతవచ: పాతున: చంద్రచూడ:

Some jokes in sanskrit

यस्य यत् नास्ति स: तत् वृणोति

अध्यापक: - यदि भगवान् स्वयं साक्षादागत्य वरं वृणीष्व इति वदॆत् तर्हि भवान् किं वृणुयात् ?

एक: विद्यार्थी सवर्णदूरदरर्शनं (colour TV) वरत्वॆन वरिष्यामि.

अन्य:विद्यार्थी अहं शीतकं ( Refrigerator)वरिष्यामि

अपर: विद्यार्थी अहं संगणक ( computer} यन्त्रं वरिष्यामि

अध्यापक: रे मूर्खा: ! तथा न कर्तव्यम् | भगवान् साक्षाद्भूय वरं वृणीष्व इति मां कथयति चॆत् अहं तु विद्यां वरिष्यामि |

विद्यार्थी<> तत्र किम् आश्चर्यम् ? यस्य यन्नास्ति स: तदेव कामयते

रोदनं यथा न कुर्वीत

गृहिणी :-वैद्यमहोदय ! मम पुत्रस्य नेत्रे सिकतासीमन्तचूर्णे (Sand&cement) च पतिते | अत: अहं किंकर्तव्यतामूढा जाता अस्मि |

वैद्य: :- चिन्ता मास्तु भगिनि! अहमनुपदमेवागच्छामि | परन्तु एतदभ्यन्तरे स: यथा रोदनं न कुर्यात् तथा पश्यतु |

तावता तु

ज्योतिषिक: (पुरुषं प्रति)भवान् जीविते अर्धकालं कष्टानि अनुभविष्यसि |

पुरुष: तदनन्तरं किमहं सुखानि प्राप्स्यामि ?

ज्योतिषिक: न, न ! तावता भवान् क्लेशसहने नैपुण्यम् अवाप्स्यसि

वायुयानेन गता प्रथमा महिला

उपाध्याय: वायुयानेन विदेशं गता प्रथमा महिला का ?

विद्यार्थी सीता, सा गतवती आसीत् रावणॆन सह

एते विरोधं कुर्वन्ति

काचन महिला कश्चन पुरुष: च त्वरया आरक्षककार्यालयं (police station) प्रविष्टवन्तौ | आरक्षकाधिकारी तयो: साहाय्यं कर्तुम् इच्छन् तौ विचरितवान् |

अधिकारी भवन्तौ किमर्थम् अत्र आगतवन्तौ?

निर्भयेन उच्यताम् |

उभौ आवां परस्परम् अनुरागिणौ| किन्तु उभयपार्श्वत: अपि विरोध: आगत:| अत: भवत: साहाय्यं प्राप्तुम् आगतौ स्व:|

अधिकारी ( पुरुषं प्रति) तत्र चिन्ता मास्तु| यदि भवतौ परस्परम् इच्छत: तर्हि कोपि किमपि कर्तुं न शक्नॊति | अधुना वदतु | के के तस्य विरोधं कुर्वन्ति?

पुरुष: मम पत्नी | एतस्या: पति: च |

अधिकारी आ ।।।।?

न मम, किन्तु मम पत्यु:

कश्चन पुरुष: पत्न्या सह दन्तवैद्यस्य समीपं गतवान् | महिला वैद्यं पृष्टवती

"एकस्य दन्तस्य निष्कासनाय कति रूप्यकाणि स्वीक्रियन्ते भवता ?”

वैद्य: अवदत् '' विसंज्ञत्वौषधोपयोगपुरस्सरं ( with anaesthetia)चेत् शतं रूप्यकाणि
तद्रहितया चेत् पंचाशत् रूप्यकाणि"| एवं तर्हि विसंज्ञत्वौषधविरहिता(without anaesthetia) एव चिकित्सा भवतु|

वैद्य: “ मुखम् उद्घाटयतु कृपया"

महिला ' ' दन्तनिष्कासनं करणीयमस्ति न मम, अपि तु मम पत्यु:” |

येन मम पुत्र: सान्त्वनं प्राप्नुयात्

काचन वनिता स्वस्य बालकम् उरसि निधाय लोकयानस्य निरीक्षणं कुर्वती आसीत् | अल्पे एव काले एकं लोकयानम् आगतम् | सा अनुपदमेव हस्तम् उन्नीतवती| चालक: वाहनं स्थगयित्वा " अन्त: प्रविशतु भवती" इति तां सूचितवान् | तदा सा चालकम् उक्तवती '' अहं लोकयानम् आरोढुं न आगतवती | मम पुत्र: निरन्तरं रोदिति | अत: भवान् हारन् वादयतु , येन स: सान्त्वनं प्राप्नुयात्" इति |

चालक: निरुत्तर: संजात:|

गुणान् पश्यामि, न दॊषान्

कश्चन नूतन: कवि: स्वस्य श्लॊकानां परिशोधनाय प्राचीनस्य पण्डितस्य शास्त्रिवर्यस्य समीपं गतवान् |

शास्त्रिवर्य: तम् आदरेण स्वागतीकृत्य श्लॊकानां पठनमारब्धवान् | कश्चन काल: अतीत:| तथापि शास्त्रिवर्यस्य मुखात् किमपि वचनं न निर्गतम्|

अत: युवक: अपृच्छत् " किं भवान् दोषं कंचित् अन्विष्यन् अस्ति ?”इति

तदा शास्त्रिवर्य: शान्ततया अवदत् - '' न | गुणं कंचित् अन्विष्यन् अस्मि | यत: दॊषा: एव सन्ति अत्र '' इति|

मूल्यं संयोजितम् अस्ति एव

कश्चन रुग्ण: वैद्यं सातंकम् अवदत् "वैद्यमहोदय!

शस्त्रचिकित्सावसरे प्रमादवशात् भवद्भि: मम उदरे कर्तरी विस्मृता| अहो, अनवधानता भवताम्!”

तदा वैद्य: शान्ततया अवदत् " तदहं जानामि एव | तथापि अलं चिन्तया | तस्या: कर्तर्या: अपि मूल्यं देयके (in the bill) योजितम् अस्त्यॆव मया ”|

क्वापि न अपगता सा

कश्चन अधिकभाषी आसीत् |

कदाचित् स: मित्रेण सह घण्टां यावत् संभाषणं कृतवान् | दाक्षिण्यवशात् स सुहृत् तत् कथनं विना विरोधं श्रुतवान् | सम्भाषणस्य अन्ते सुहृत् अवदत्

“मित्र ! भवत: पुरत: सर्वस्य कथनात् मम शिरॊवेदना अपगता |”

तदा अपर: विषादेन अवदत् “ सा शिरॊवॆदना न क्वापि गता | सा मम शिरसि संक्रान्ता अभवत् ”|

अहं तयो: माता

कस्मिंश्चित् विहारोद्याने द्वयो: व्यक्त्यो: मध्ये सम्भाषणं प्रचलति स्म|

प्रथम: इदानीन्तन: काल: अतीव विचित्र: अस्ति |

द्वितीय: तदस्तु नाम | किमर्थम् एष : प्रस्ताव: इदानीमानीत:?

प्रथम: भवान् पश्यतु | तत्र दूरे वृक्षस्य अध: स्थितौ तौ पुरुषौ वा न वा इति ज्ञातुं न शक्यते|

द्वितीय: ते उभे स्त्रियौ एव | तत्र नास्ति सन्देह:|

प्रथम: भवान् कथं जानाति?

द्वितीय: द्वावपि मम शिशू (द्वे अपि मम पुत्र्यौ)

प्रथम: तर्हि , भवान् तयो: पिता.....

द्वितीय: न, न, अहं तयो: माता ||