SPOKEN SANSKRIT-11
Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi
Lesson—7/1
क्रियापदानां बहुवचनरूपाणि
(plural forms of verbs)
Singular number Plural number
(स: )
(ते)
(सा) (ता: )
(बालक: ) ( बलाका: )
( बालिका ) (
बालिका: )
( भवान् ) (भवन्त:)
(भवती ) (
भवत्य: )
1. पठति पठन्ति
2.लिखति लिखन्ति
3. क्रीडति क्रीडन्ति
4. पश्यति
पश्यन्ति
5. दर्शयति
दर्शयन्ति
6. वदति
वदन्ति
7. गच्छति
गच्छन्ति
8. पिबति पिबन्ति
9. पाययति पाययन्ति
10. नृत्यति नृत्यन्ति
11. गायति
गायन्ति
12. पृच्छति
पृच्छन्ति
13. नयति नयन्ति
14. आनयति आनयन्ति
15. पोषयति पोषयन्ति
16. मापयति मापयन्ति
17. तोलयति तोलयन्ति
18. ज्ञापयति ज्ञापयन्ति
19. प्रक्षालयति प्रक्षालयन्ति
20. करोति कुर्वन्ति
21. ददाति ददति
22. पूजयति पूजयन्ति
Example: बालक: पठति
(Boy is reading)
बलाका: पठन्ति (Boys are reading)
Construct more sentences by using the above verbs..
Lesson—7/2
दिनचर्या
n
गङ्गाधरस्य पुत्र: गौतम: (Gautama is
the son of Gangadhar)
स: (He)
n
पञ्चवादने---उत्तिष्ठति (gets up at 5oclock)
n
सार्धपञ्चवादने—दन्तधावन: करोति (brushes his teeth at 5.30)
n
षड्वादने ---क्षीरं पिबति ( drinks milk at 6oclock)
n
सार्ध षड्वादने --- व्यायामशालां
गच्छति (goes to gymnacium at 6.30)
n
सप्तवादने – -- स्नानं करोति ( takes bath at 7 o clock)
n
सार्धसप्तवादने ---पूजां करोति (worships God at
7.30)
n
अष्टवादने --- अल्पाहारं स्वीकरोति ( eats breakfast at 8oclock)
n
नववादने --- पुस्तकम पठति (reads book at
9oclock)
n
दशवादने ---पाठशालां गच्छति (goes to school at 10
o clock)
n
पञ्चवादने ---ग्रन्थालयं गच्छति( goes tolibrary by 5o clock)
n
षड्वादने--- देवालयं गच्छति (goes to temple at 6
o’clock)
n
सप्तवादने गृहम् आगच्छति ( comes home by 7o
clock)
n
अष्टवादने पाठ्यपुस्तकानि पठति ( reads class books
at 8oclock)
n
दशवादने निद्रां गच्छति (goes to bed by 10 o
clock)
Lesson 7/3 चत्वारिंशत्
संख्या – 11—50
11- एकादश 12- द्वादश 13- त्रयोदश 14- चतुर्दश 15- पञ्चदश 16- षोडश
17- सप्तदश 18 -अष्टादश 19 -नवदश or एकोनविंशतिः
20- विंशति:
21-एकविंशति: 22- द्वाविंशति: 23- त्रयो विंशतिः 24 -चतुर्विंशति: 25- पञ्चविंशतिः 26- षड्विंशति: 27- सप्तविंशतिः 28- अष्टाविंशतिः 29- नवविंशतिः 30 - त्रिंशत्
31-एकत्रिंशत् 32- द्वात्रिंशत् 33- त्रयस्त्रिंशत् 34 -चतुस्त्रिंशत् 35- पञ्चत्रिंशत्
36- षट्त्रिंशत् 37- सप्तत्रिंशत् 38- अष्टत्रिंशत् 39 - नवत्रिंशत् 40 - चत्वारिंशत्
41-एकचत्वारिंशत् 42 - द्विचत्वारिंशत् 43 - त्रिचत्वारिंशत् 44 - शतुश्चत्वारिंशत्
45- पञ्चचत्वारिंशत् 46 - षट्चत्वारिंशत् 47- सप्तचत्वारिंशत् 48- अष्टचत्वारिंशत्
49- नवचत्वारिंशत् 50 - पञ्चाशत्
Lesson-7-4
द्वितीया विभक्ति:
(Acquisitive case)
Normally in active voice object is in acquisitive case.
Subject-----object-------Verb
बालक:------- पाठं/ पाठान् ------
पठति
n बालक: पाठं पठति ( Boy is reading
a lesson)
पाठं =lesson पाठान् = lessons
n
बालिका परीक्षां/ परीक्षा: लिखति
( Girl is writing an examination)
परीक्षा=(examination) परीक्षा:=(examinations)
n राजा कविं /कवीन् संमानयति ( king is
honoring poet/poets)
n
माता शिशुं / शिशून् पश्यति ( Mother is seeing her child/ children)
n
भक्त: देवालयं गच्छति ( A devotee is going to temple)
n
बालक: क्षीरं पिबति ( Boy is
drinking milk)
n
अध्यापक: प्रश्नं पृच्छति ( Teacher is
asking a question)
n बालक: पुस्तकं/पुस्तकानि नयति
(Boy is
taking book/books)
n
पिता वैद्यं आनयति ( Father is bring a
doctor)
n
माता पुत्रं प्रेषयति ( Mother is sending her son)
Lesson-7/5
कृपया –ददातु
(Request)
n
भवान् कृपया भवत: लेखनीं ददातु (Please give your pen)
n
भवती कृपया मम पुस्तकं आनयतु (Please bring my book)
n भवान् कृपया मम वचनं शृणोतु ( please listen to my word)
n
भवती कृपया पुस्तकं पठतु ( please read the book )
n
कृपया गच्छतु (please go)
n
कृपया खादतु (Please eat)
n
कृपया पिबतु (Please drink)
************
SANSKRIT SLOKA- 6
निन्दन्तु नीतिनिपुणा: यदि वा स्तुवन्तु
लक्ष्मीस्स्समाविशतु गच्छतु वा यथेष्टम्
अद्यैव वा मरणमस्तु युगान्तरे वा
न्याय्यात्पथ: प्रविचलन्ति पदं न धीरा:
Nindantu neetinipuNaah yadi vaa stuvantu
Lakhmeessamaavishatu gacchhatu vaa yatheShTaM
Adyaiva vaa maraNamastu yugaaantare vaa
Nyaayyaat pathaha pravichalanti padaM na dheeraah
No matter, whether the
people who are experts in moral science may blame or praise,
Lakshmi , the Goddess
of wealth may go or come as she wishes, and death may happen either today or after the end
of the Yuga ( in far off future) great people will never deviate a step from
the right path. ( From the 'Niti Shataka' of Bhartrihari).
