SPOKEN
SANSKRIT-19
సంభాషణ సంస్కృతం – 19
Lesson- 19
Dr. Ch.
Durgaprasada Rao,
Reader in Sanskrit (Retired),
3/106, Premnagar, Dayalbagh,
AGRA.
Unit I
बहि: x अन्त: బహి: xఅంత: Out side x Inside బయట X లోపల
1. गृहस्य बहि: वृक्ष: अस्ति गृहस्य अन्त: पादप: अस्ति ||
ఇంటి బయట చెట్టు ఉన్నది . ఇంటి లోపల మొక్క ఉన్నది .
The
tree is outside of the house. The plant is inside of the house.
2. पाठशालाया: बहि: व्यायामशाला अस्ति
पाठशालाया: अन्त: ग्रन्थालय: अस्ति || పాఠశాల ఆవరణ వెలుపల వ్యాయామ శాల కలదు . ఆవరణ లోపల గ్రంథాలయం ఉన్నది .
Gymnasium
is out side of the school. Library is inside of the school.
3. देवालयस्य अन्त: शिवलिङ्ग: अस्ति
देवालयस्य बहि: नन्दीश्वर: अस्ति || దేవాలయం లోపల శివలింగం ఉన్నది. దేవాలయం బయట నందీశ్వరుడు ఉన్నాడు .
The
shrine of Siva is inside of the temple. The idol of Nandi is outside of the
temple.
Note:
Try to compose at least ten
sentences using these two words बहि: x अन्त: explaining what is inside and
what is outside of your house.
Unit-2
इतोऽपि ఇతోsపి = some
thing more/ some more మరికొంత /ఇంకా కొంచెం
1.
भवता दत्तं धनं पर्याप्तं न भवति अत: इतोऽपि किञ्चित् ददातु ||
నువ్వు ఇచ్చిన డబ్బు చాలదు అందువల్ల మరికొంత ఇమ్ము .
The
money given by you is not sufficient. There fore give some thing more.
2. मम पिपासा न अपगता अत: इतोऽपि किञ्चित् जलं ददातु ||
నాకు దాహం తీరలేదు అందువల్ల మరికొన్ని నీళ్ళు ఇమ్ము
My
thirst is not subsided therefore give more amount of water.
3.
मम कार्यं न समाप्तम् अत: इतोऽपि समय: अपेक्षित: ||
నా పని పూర్తి కాలేదు అందువల్ల మరికొంత సమయం కావాలి .
My
work is not completed therefore I need some more time to finish it.
Note:-
you try to compose at least 10 sentences of your own using the word इतोऽपि |
Unit-3
इत्युक्ते ఇత్యుక్తే
= means అంటే
We
normally use this word to explain or translate the meaning of the unknown word
in to a known language.
1.जामाता इत्युक्ते son-in-law भवति ||
జామాత అంటే అల్లుడు అని అర్థం .
The meaning of Jamata is son-in-law
2. लोकयानम् इत्युक्ते city bus अस्ति ||
లోకయానం అంటే సిటీబస్సు
Lokayanam means city bus
3.
Dance इत्युक्ते नर्तनं भवति||
Dance అంటే నాట్యము
The meaning of dance is Nartanam
4. वेदण्ड: इत्युक्ते elephant bhavati. भवति|
వేదండ: అంటే ఏనుగు (వేదం అండ౦ గా కలది వేదండం . ఏనుగు సామవేదం నుంచి పుట్టింది అందుకే ఏనుగును సామజమని వేదండ మని అంటారు .
The meaning of the word Vedanda is elephant.
5. आनकदुन्दुभि:इत्युक्ते वसुदेव: भवति ||
ఆనక దుందుభి అంటే వసుదేవుడు అని అర్థం
Anakadundubhi means Vasudeva ,
the father of Lord Krishna.
6.
Committee इत्युक्ते कार्यवर्ग: भवति ||
Committee అంటే కార్య వర్గ ము అని అర్థం.
The meaning of the word committee is kaaryavarga.
Unit-4
अन्ते – आरम्भेఅంతే—ఆరంభే (at the end- in beginning)
नाटकस्य आरम्भे नान्दी श्लोक: अस्ति नाटकस्य अन्ते भरतवाक्यम्अस्ति ||
The
benedictory sloka is in the beginning of the drama and the Bharatavaakya is at
the end of the drama.
నాటకం మొదట్లో నాంది శ్లోకం ఉంటుంది నాటకం చివరలో భరత వాక్యం ఉంటుంది .
2. सभाया: आरम्भे प्रार्थना श्लोक: भवति सभाया: अन्ते वन्दनसमर्पणम् भवति || సభ మొదట్లో ప్రార్థన శ్లోకం ఉంటుంది .సభ చివర వందన సమర్పణ జరుగుతుంది
The
prayer is in the beginning of the meeting and vote of thanks is at the end of
the meeting.
3. अहं भोजनस्य आरम्भे सूपं खादामि भोजनस्य अन्ते तक्रं पिबामि ||
నేను భోజనంలో ముందుగా పప్పు తింటాను చివరలో మజ్జిగ త్రాగుతాను .
I eat dhal in the beginning of the meal and I
drink buttermilk at the end of the meal
Unit-5
चेत् – नोचेत् చేత్ -- నో చేత్ = if---if not or other wise.
1. बुभुक्षा अस्ति चेत् खादतु नो चेत् मा खादतु ||
ఆకలుంటే అన్నం తిను ఆకలి లేకపోతే తినకు .
If you are hungry eat food otherwise do not eat
2. दीप: अस्ति चेत् पठतु नो चेत् मा पठतु ||
దీపం ఉంటే చదువు లేకపోతే చదవకు .
Read if there is light other wise do not read.
3. धनम् अस्ति चेत् चलनचित्रं पश्यामि नो चेत् न ||
నేను డబ్బు ఉంటే సినిమా చూస్తాను లేక పోతే చూడను .
I
go for movie if I have money otherwise I do not go.
Conversational
Sanskrit Sloka:
The golden words of Balakrishna
Once, some gopakas and
gopikas of Gokula approached Yasoda, the mother of Krishna and gave a complaint
against Krishna saying that he (Krishna ) is not attending school regularly.
Yasoda summoned Krishna to see her. Krishna rushed to her mother and stood before her. You see how beautifully the conversation is
going on between them.
कृष्ण ! त्वं पठ = కృష్ణ ! నువ్వు చదువుకో My dear Krishna you go to school and read.
किं पठामि ? = ఏం చదువుకో
నమ్మా
what shall I read?
ननु रे शास्त्रं =అదేంట్రా ఏదో శాస్త్రం చదువుకో my dear boy you read any branch of knowledge.
किमु ज्ञायते ?= ఏం
తెలుస్తు౦దమ్మా? What
shall I know?
तत्वं = తత్త్వం తెలుస్తుంది నాయనా! you know
the nature or philosophy
कस्य ? = ఎవరిదమ్మా whose?
विभो: = అదేంట్రా
ప్రభువు యొక్క తత్త్వం Lord’s
स क: ?= ఆయనెవరమ్మా
? who is he ?
त्रिभुवनाधीशश्च
= మూడు లోకాలకు
ప్రభువురా! the Lord of the three
worlds
तेनापि किम् ?= దానివల్ల నాకొచ్చే లాభమే౦టమ్మా ?
what is the use of knowing Him ?
ज्ञानं, भक्तिरथो विरक्ति: = అదేంట్రా జ్ఞానం, జ్ఞానం
వల్ల భక్తీ, దానివల్ల
వైరాగ్యం కలుగుతాయి కదా
! My dear boy you
will attain Knowledge, Bhakti and then Vairagya.
रनया किं? వైరాగ్యం
నాకెందుకమ్మా ? = what is the benefit of attaining
Vairagya
मुक्ति:
+ एव +अस्तु , ते = వైరాగ్యం
వల్ల ముక్తి కలుగుతు౦దిరా you will get salvation.
दध्यादीनि भजामि मातुरुदितं कृष्णस्य पुष्णातु व:= అవన్నీ నాకెందు కమ్మా ! పాలు, వెన్న ఉంటే
పట్టుకురా. హాయిగా తిని కూర్చుంటాను అన్న కృష్ణుని మాటలు మిమ్ములను రక్షించు గాక !
Mother ! I don’t need them . Bring me some amount of milk and butter to eat. The words spoken by Lord Krishna may bring prosperity to all of us.
This sloka is authored by Bilvamangala, popularly known as Jayadeva to the literary world. Lord Krishna, who Himself is the Lord of all Lords and who is ever liberated needs nothing for Mukti.
Mother ! I don’t need them . Bring me some amount of milk and butter to eat. The words spoken by Lord Krishna may bring prosperity to all of us.
This sloka is authored by Bilvamangala, popularly known as Jayadeva to the literary world. Lord Krishna, who Himself is the Lord of all Lords and who is ever liberated needs nothing for Mukti.
कृष्ण ! त्वं पठ किं पठामि ? ननु रे शास्त्रं किमु ज्ञायते ?
तत्वं कस्य ? विभो: स क: ? त्रिभुवनाधीशश्च तेनापि किम् ?
ज्ञानं, भक्तिरथो विरक्ति रनया किं? मुक्तिरेवास्तु ते
दध्यादीनि भजामि मातुरुदितं कृष्णस्य पुष्णातु व:
కృష్ణ ! త్వం పఠ కిం పఠామి? నను రే శాస్త్రం కిము జ్ఞాయతే ?
తత్త్వం కస్య ? విభో: స క: ? త్రిభువనాధీశశ్చ తేనాపి కిం?
జ్ఞానం భక్తి రథో విరక్తి రనయా కిం? ముక్తిరేవాస్తు తే
దధ్యాదీని భజామి మాతురుదితం కృష్ణస్య పుష్ణాతు వ:
