A Study of Ratnaprabha-Part-8

             A Study of Ratnaprabha-Part-8 

रत्नप्रभाविमर्शे तृतीयोsध्याय:

 {Ratnaprabhaa vimarsha}

            अध्यास: (superimposition)                                  Dr. Ch. DurgaprasadaRao

 

1.                अध्यासविषये पूर्वपक्षसिद्धान्तां निरुपणम्

 

                 अस्मिन्   भाष्ये स्थूणानिखननन्यायेन (स्थूणा- गृहस्तंभभेद:|| स्थूणा यथाsसकृत् संचाल्य निखनने क्रियमाणे दृढा भवति तथोत्तरग्रन्थेन प्रागुपस्थापनार्थदृढत्वसिद्ध्यै भवतीत्यर्थ:-- न्यायोक्तिकोश:) आत्मनि अनात्माध्यास: न सम्भवतीति “ “युष्मदस्मत्प्रत्ययगोचरयो: ” इत्यादिना अध्यासासंभवं सयुक्तिकं प्रतिपाद्य “तथाप्यन्योन्यस्मिन्नन्योन्यात्मकताम् “ इत्यादिना अध्यास: समर्थित: भगवत्पादैरिति प्रतिभाति || अत्र भगवत्पादप्रदर्शितं पूर्व पक्षमतमेवं प्रतिपाद्यते रत्नप्रभाकारै: || तथा हि:--

पूर्वपक्ष:

लोकेsध्यासं प्रति 1.अधिष्ठानसामान्यज्ञानं, 2. पूर्वानुभूतसंस्कार: , 3. सादृश्यं , 4.

दोषसंप्रयोगौ च कारणानि || तथा च शुक्तिरजताध्यासे यथार्थरजत विषयकानुभवजन्यस्संस्कारसंभवात् , इदमिति सामान्यज्ञानस्य च सत्त्वात् , शुक्तिरजतयो: धालधल्यरूपसादृश्यस्य विद्यमानत्त्वात् , शुक्तिशकले चक्षुस्सन्निकर्षस्य च सत्त्वात् 

शुक्तौ “ इदं रजतम् ” इत्यध्यास: भवितुमर्हति || अत्र त्वात्मनि  अधिष्ठान सामान्यज्ञानाभावात्, संप्रयोगाभावात्, चिज्जडयो: सादृश्याभावात् सर्वस्यापि प्रपञ्चस्य मिथ्यात्वेन सत्यप्रपञ्चस्याभावात् सत्यप्रपञ्चविषयकानुभवजन्यसंस्काराभावाच्च कथमात्मन्यनात्माध्यास: इति पूर्वपक्षाभिप्राय: ||

अत्रात्माsनात्मनो: परस्परवैरुध्यं ऐक्यस्यायोग्यत्वञ्च युष्मदस्मदित्यादि वाक्येन भगवपादै: प्रदर्शितम् ||

तथाहि :- 1. युष्मदस्मत्पदाभ्यां पराक्प्रत्यक्त्वेनात्मानात्मनो: वस्तुत; विरोध: उक्त: || 2. प्रत्ययपदेन तयो: प्रतीतित: विरोध: उक्त:|| प्रतीयते इति प्रत्यय: , अहङ्कारादिरनात्मा दृश्यतया भाति , आत्मा तु प्रतीतित्वात्प्रत्यय:     स्वप्रकाशतया भाति || 3. गोचरपदेन व्यवहारत: विरोध: उक्त: || युष्मदर्थ: प्रत्यगात्मतिरस्कारेण   कर्ताsहमिति व्यवहारगोचर: , अस्मदर्थस्तु अनात्मप्रविलापेन “अहं ब्रह्माsस्मि ” व्यवहारगोचर: इति त्रिधाsपि आत्मानात्म्नो: विरोध: ||(रत्नप्रभा-पृ-22)

एवमेव चिज्जडयोरात्मानात्मयोर्मध्ये     

दीपघटयोरिव तादात्म्यमपि न संभवतीति स्पष्टीकृतं रत्नप्रभाकारै: || एवं चाssत्मनि अनात्माध्यास: न संभवतीति पूर्वपक्षे प्राप्ते सिद्धान्त: ||     

सिद्धान्त:   

आत्मन्यनात्माध्यास; “ अहं कर्ता ”

“ अहं भोक्ता ” इति प्रात्यक्षिकानुभवस्य

सत्त्वान्नानुपपत्ति: || अध्याससामग्री चाप्यस्त्येव || तथा हि :-

1.                अहमिति सामान्यज्ञानरुपमात्मज्ञान मस्त्येव ||

2.                आत्मप्रपञ्चयो:  सत्त्वेन प्रतीयमानत्वा त्सत्वेन सादृश्यमस्त्येव ||

3.                 अविद्यादोषोप्यस्त्येव||

4.                अध्यासं प्रति संस्करमात्रस्यैव कारणत्वेन पूर्वभ्रमजन्यसंस्कारस्योत्तरभ्रमं प्रति कारणत्वेन  पूर्वानुभूतसंस्करोsप्यस्त्येवेति हेतुभि: पूर्वपक्षं निरस्याध्यास: आत्मनि संभवत्येवेति समर्थित: ||  

अत्र रत्नप्रभाकारै: “विषयविशयिणोस्तमप्रकाशवद्विरुद्द स्वाभावयो:” इत्यत्र विषयत्वं नाम  दृश्यत्वं तच्चानात्मन एव, तच्च चिद्भास्यत्वरूपम् ||

आत्मनस्तु चिद्रूपत्वमेव न तु चिद्भास्यत्वरूपं विषयत्वम् || तथा चाविषये आत्मनि कथमनात्माध्यास:?  सर्वो हि पुरोsवस्थिते  विषये विषयान्तरमध्यस्यति प्रत्यगात्मनस्त्वविषयत्वात्तु कथं तस्मिन्नध्यास: इत्याशंक्य , आत्मनोsपि विषयत्वमस्त्येवास्मत्प्रतययविषयत्वादित्युक्तम् ||

अत्रास्मत्प्रत्ययविषयत्वं नामाहमाकारवृत्ति विषयत्वम् || युष्मत्प्रत्ययविषयत्वं नामेदमि त्याकारकवृत्तिविषयत्वम् || तथा च आत्मनात्मनो: वृत्तिविषयत्वे  समाने सति विषयविषयिणोरिति कथं संगच्छते इति तु अस्माभिरालोचनीयो विषय: || अत्रोक्तं रत्नप्रभाकारै: || भानभिन्नत्वे सति भानप्रयोज्यसंशयनिवृत्यादिरुपफलभाक्त्वं विषयत्वमेकं, भानभिन्नत्वरहितं भानप्रयोज्यसंशयनिवृत्यादिरुपफलभाक्त्वं विषयत्वमपरमिति विषयत्वं द्विधा निरूपितम् ( रत्नप्रभा – पृ -49) || तथा चानयोर्विषयत्वयोर्मध्ये भानभिन्नत्वघटितं विषयत्वमात्मन्यसंभवेsपि भानप्रयुक्तसंशय निवृत्त्यादिफलभाक्त्वात् द्वितीयं रूपं विषयत्वं संभवत्येवेति समर्थितम् || तत्रायमभिप्राय: || भानं नाम वृत्तिप्रतिबिम्बितं चैतन्यम् ||

तद्यथा :- अयं घट: इत्यत्र घट चक्षुस्संयोगनन्तरं  घटाकारवृत्तौ जातायां सत्यां तत्र वृत्तौ घटावच्छिन्नचैतन्यं प्रतिबिम्बते || घट ज्ञानात्पूर्वं “ घटं न जानामि ” इत्यनुभूयमानमज्ञानं घटाकारवृत्या नाश्यते || वृत्त्यभिव्यक्तचैतन्येन घटो भास्यते || तथा च घटे   विषयत्वसमन्वय: ||      

भानभिन्नत्वं चैतन्यभिन्नत्वं घटे वर्तते || भानप्रयुक्तसंशयनिवृत्त्यादि – अर्थात्- घटाकार वृत्यभिव्यक्तचैतन्यरूपज्ञानेन “अयं घटो वा न वा ” इति संशय: निवर्तते एव || तथा च भानप्रयुक्तसंशयनिवृत्त्यादिफलभाक्त्वं नाम   

      फलाश्रयत्वम्- अर्थात् संशयविपर्ययविषयत्वाभाव: ||

एतादृश विषयत्वं सर्वेष्वपि विषयेष्वस्त्येव आत्मनि तु भानभिन्नत्वं नास्ति||  अत्र भानं नाम चैतन्यं, चैतन्यभिन्नत्वं चैतन्ये नास्तीति भानभिन्नत्वग्तितं विषयत्वं न संभवति || भानप्रयुक्तसंशयनिवृत्त्यादि फलभाक्त्त्वं त्वत्मन्यस्त्येव ||

तथाहि :- भानं नाम वृत्ति: || वृत्तिप्रयुक्तावरण भङ्गाश्रयत्वम् आत्मन्यस्त्येवेति विषयत्वमात्मनोsपि संभवतीति सुष्ठु प्रतिपादितं रत्नप्रभायाम् || (To be continued)

A Study of Ratnaprabha-Part-7 रत्नप्रभाविमर्शे तृतीयोsध्याय: {Ratnaprabhaa vimarsha}

 

A Study of Ratnaprabha-Part-7

रत्नप्रभाविमर्शे तृतीयोsध्याय:

 {Ratnaprabhaa vimarsha}

अध्यास:

(superimposition)

1.          अध्यासस्वरुपनिरुपणे भगवत्पादानामाशय: |

ब्रह्मसूत्राणां शारीरकमिमासाभाष्यं विरचितवद्भि:  श्री शंकरभगवत्पादै: आदावुपोद्घातरूपेणाsध्यसभाष्यमभाषि|| अत्र प्रथमत: अध्यासस्वरुपनिरुपणे भाष्यकाराणामाशय: एवं प्रतिपादयितुं शक्यते || तथा हि:- सर्वमतापेक्षया अद्वैते महद्वैलक्षण्यमस्ति || “आत्मैवेदं सर्वम् (छा.उ.7.25.2) “ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्तात्” (मु.उ.2.2.11)   “सर्वं खल्विदं ब्रह्म”(छा.उ.3.14.1) “नेह नानाsस्ति किञ्चन” (बृ.उ.4.4.19) “अतोsन्यदार्तम्” (बृ.उ.3.4.2) “नान्योsतोsस्ति द्रष्टा, नान्योsतोsस्ति श्रोता, नान्योsतोsस्ति मन्ता नान्योsतोsस्ति विज्ञाता (बृ.उ.3.7.23) इत्यादि श्रुत्यर्थे पर्यालोच्यमाने सर्वं दृश्यमानं जीवेश्वरजगदात्मकं ब्रह्मरुपमिति , अन्यत्किमपि नास्तीति, कर्तृत्वभोक्तृत्वादिना प्रतिभासमान: जीव: नित्यशुद्धबुद्धमुक्तस्वभावाद्ब्रह्मण: अन्यो नास्तीति, सर्वं दृश्यमानम् अधिष्ठानस्वरुपज्ञानादेव नश्यतीति च गम्यते || एतत्सर्वंमात्माधिष्ठान भ्रमाङ्गीकार एवोपपद्यते नाsन्यथा || अस्य गमकमादिम् “ अथाsतो ब्रह्मजिज्ञासा ”  इति सूत्रम् || अथ = साधनचतुष्टयसंपत्त्यनन्तरम् , ब्रह्म ज्ञानाय वेदान्तवाक्यविचार: कर्तव्य: इति सूत्रस्यास्य रत्नप्रभाव्याख्यानानुसारेण निर्णेतव्योsर्थ: ||

 

लोके हि द्विविधं फलम् अनुभूयते || एकं सुखरूपम् || द्वितीयन्तु दु:खनिवृत्तिरूपम् || अन्यत्सर्वं सुखप्राप्तिसाधनत्वेन दु:खनिवृत्तिसाधनत्वेन च इष्यते ||  सूत्रकारैस्तु सुखात्मकं फलं वा दु:खनिवृत्त्यात्मकं फलं वा नोक्तम् || परन्तु ज्ञानमेवात्र फलत्वेनोक्तमवगम्यते || अत्र ज्ञानस्य सुखात्मकत्वं वा दु:खनिवृत्त्यात्मकत्वं वा न सम्भवतीति तस्य कथं फलत्वम् ? इत्याशङ्का स्यात् || तत्रेदं समाधानम् – ब्रह्मज्ञाने हि जाते दु;खनिवृति: भवति ब्रह्मानन्दप्राप्तिश्च भवति इति फलद्वयसाधनत्वं ब्रहमज्ञानस्य संभवतीत्यभिप्रायं मनसि निधाय “अथातो ब्रह्मजिज्ञासा” इति सूत्रं प्रणिनाय भगवान् वेदव्यास: ||

 

लोके हि ज्ञानस्य फलमज्ञाननिवृत्तिरेव यथा प्रकाशस्यान्धकारनिवृत्ति: फलम् || न ततोsधिकतरं फलं दृश्यते || एवं सति एतादृशब्रह्मज्ञानस्य सुखप्राप्तिदु:खनिवृत्त्यात्मकफलद्वयसाधनत्वं कथम्? इत्यवश्यं विचारणीयं भवति ||

अत्रैवमुच्यते – अज्ञानेन सच्चिदानन्दरूपं ब्रह्मतत्त्वमावृतं सत् जीवेश्वरजगदात्मना भासते || अज्ञानवशादेव स्वरुपानन्दस्तिरोहित: दु:खञ्च परिकल्पितम् || तथा हि:- सुखमनुभवत: निद्रादोषवशेनात्यन्तं दरिद्र: “दरिद्रोsस्मि”, दु:खीति सूचित: “ तत्र मम रक्षक: कोsपि नास्ति , महारण्ये पतित: “ कथं वा मम जीवनम्? ” इति स्वप्नभ्रान्ति: यदि भवति तदा सार्वभौमोsपि अन्यस्वरुपमापन्न:  सार्वभौमत्वं सर्वं सुखं तिरोहितं दुखञ्च परिकल्पितम् || अत्र सार्वभौमोsपि अन्यस्वरुपमापन्न: स्वरूपं सुखं विस्मृत्य काल्पनिकं दु:खमनुभवति ||  स एव प्रबुद्ध: चेत् काल्पनिकं सर्वं दु:खं निवर्तते पुन: सार्वभौमानन्दं प्रतिपद्यते च || तत्र स्वरुपानन्दस्याननुभवे ल्पनिकदु:खस्यानुभवे आवरणविक्षेपशक्तियुक्त: स्वरुपावरक एव कारणम् || आवरणशक्त्या स्वरुपमावृत्त्य विक्षेपशक्त्या कर्तृत्वभोक्तृत्वप्रमातृत्वरूपं संसाराख्यं दु:खं कल्पयति || एवं सत्वरजस्तमोगुणात्मकावरणशक्तियुक्तमूलाज्ञानं सच्चिदानन्दस्वरूपं परमात्मतत्त्वमावृत्त्य , परिच्छिन्नजीवभावं परिकल्प्य , तत्र कर्तृत्वभोक्तृत्वधर्मादिसंसारबन्धं परिकल्प्य संसारारण्ये संचालयति जीवमिति वक्तव्यम् || तथा च सुप्तस्य प्रबोधवत् अज्ञाननिद्रायां सुप्तस्य       ब्रह्मसाक्षात्कारात्मकप्रबोधे जाते स्वप्नप्रायजीवत्वसंसारभ्रमादिकं निवर्तते स्वरुपानन्दश्च लभ्यते च || अत: सुखप्राप्तिदु:खनिवृत्तिञ्च फलमनुक्त्वा “ज्ञा” धातुना ब्रह्मज्ञानमेव फलत्वेनोक्तवान् सूत्रकार: इति गम्यते || तथा च ब्रहमज्ञानं दु:खनिवृत्तिसाधनं सुखावाप्तिसाधनञ्च भवतीति परमं सिद्धान्तं मनसि निधाय भगवान् भाष्यकार: आदावध्यासभाष्यं रचयामास ||

पूर्णानन्दीयेsपि सारांशरुपेणायमेवार्थ: प्रतिपादित: || तथा हि:--

 

   नित्यज्ञानसुखात्मा केनायं शोकसागरे मग्न: |     

   इत्यालोच्य यतीन्द्र: प्रागध्यासं प्रदर्शयामास  ||

(पूर्णानन्दीयम्-पृ-14* अयञ्च श्लोक: भाष्यार्थरत्नमालायामपि दृश्यते-श्लो-5)

సభా నిర్వహణ – కొన్ని పొరబాట్లు

 

సభా నిర్వహణ – కొన్ని పొరబాట్లు

                                      Dr. Chilakamarthi DurgaprasadaRao

సభానిర్వహణ ఎంత సులభమో అంత కష్టం ఎంత కష్టమో అంత సులభం. సభల్లో రాగద్వేషాలకు చోటివ్వకుండా తన పాత్ర పోషిస్తే అంతకంటే సులభం మరొక్కటి లేదు. అలా కాకుండా తన గొప్పదనాన్ని ఎదుటి వాడి లోపాన్ని ప్రదర్శిద్దామని ప్రయత్నిస్తే అంత కంటే క్లిష్టమైoది  మరోటి లేదు.

1.                 సభ అనుకున్న సమయానికి ప్రారంభం కావాలి , అనుకున్న సమయానికి ఇంచు మించుగా ముగిసి పోవాలి. అంతే గాని గంటలు రోజులు తినెయ్య కూడదు. ఒకాయన అనుకున్న దానికంటే కొంత ఎక్కువ మాట్లాడాడు. నన్ను మీరందరు క్షమించాలి. నా దగ్గ ర వాచ్ లేకపోవడం వల్ల గమనించలేక పోయాను క్షమించండి అన్నాడు. సభలో కూర్చున్న ఒకాయన అయ్యా! మీ దగర వాచ్ లేక పోవచ్చు కాని   ఎదురుగా క్యాలెండర్ కనిపిస్తోంది కదండీ అది గమనించ లేదా మీరు అన్నాడు. అంటే dateకూడామారిపోయింది. ఇక  సభలో ప్రసంగించే వ్యక్తులు సమయం పాటించకపోతే అధ్యక్షుడు control చేస్తాడు. ఇక అధ్యక్షుడే సమయ పాలన చెయ్యక పొతే అది సభ కాదు మయసభ ఔతుంది. స్టేజ్ పై నున్న వాళ్ళు సభలో ఉన్న వాళ్ళ మనో భావాలు కష్ట సుఖాలు గమనిస్తూ ఉండాలి. మనకు సమయం ఎంత విలివై౦దో ఎదుటివారి సమయంకూడా అంత విలువైoదనే ఇంగితజ్ఞానం ఉండాలి. లేకపోతె రసాభాసే.    

 సభలో గంట మాట్లాదదలచిన వాడు 50ని || లు లోనే ముగిస్తే బాగుంటుంది . సభలో ఉన్న వారు ఇంకా కాసేపు మాట్లాడితే బాగుo డేదను కోవాలిగాని ఎప్పుడాపెస్తాడురా బాబు అనేలా ఉండ కూడదు.    

2.                 మనం ఎవరినైనా సంబోధించే టప్పుడు గాని ఎవరి గురించైనా మాట్లాడేటప్పుడు గాని సభల్లో పరిచయం చేసేటప్పుడు గాని ‘గౌరవనీయులు’ లేదా ‘గౌరవనీయులైన’ అనే పదాలు   వాడుతూ ఉంటాం . కాని ఈ పదాలు సరైనవి  కావు . ధాతువులకు ( క్రియాపద మూల రూపాలకు) తవ్యత్, తవ్య, అనీయర్ ,  అనే మూడు ప్రత్యయాలు వస్తాయి. తవ్య ప్రత్యయం వస్తే   కర్తవ్యo అని,  అనీయర్ ప్రత్యయం చేరితే   కరణీయం ; అని అలాగే   పూజ దాతువునకు పూజితవ్యులు, పూజనీయులు అని రూపాలు 3. తయారవుతాయి . ఇవి క్రియాపదమూల ధాతువులకే వస్తాయి . ఇక గౌరవ అనేది క్రియాపదమూలరూపం కాదు . అoదువల్ల గౌరవనీయులు అనే పదం సరైంది కాదు. దానికి బదులు పూజనీయులు , మాననీయులు , మన కంటే  వయసులో చిన్నవారైతే  అభినందనీయులు , పెద్దవారైతే  అభివందనీయులు అని చెప్పవచ్చు.

3.                  అలాగే మనం ఏదైనా కార్యక్రమం జరిగినప్పుడు ఫలానా వారి ఆధ్వర్యంలో అనే పదం వాడుతూ ఉంటాం . ఇదికూడా సరైంది కాదు . ఆధ్వర్యవం అనాలి . ఈ పదం అధ్వర్యు అనే శబ్దం నుంచి వస్తుంది కాబట్టి ఆధ్వర్యవం ఔతుంది .

     కాబట్టి ఇది గమనించి మాట్లాడాలి. అలాగే కొన్ని పదాలు పైకి మంచిగా కనిపిస్తాయి కాని అవి సరిగా ఉపయోగించక పొతే ప్రమాదం తెచ్చి పెడతాయి. ఉదాహరణకి :- ఒకాయన సభకు విచ్చేసిన ముఖ్యఅతిథిని పరిచయం చేస్తూ ఆయన గురించి గొప్పగా చెపుదామని “ఈయన సామాన్యులు కారు వటవృక్షం లాంటివారు”   అన్నాడు. అది విన్న ముఖ్యఅతిథికి చాల కోపం వచ్చింది . ఈయన నన్ను పోగుడుతున్నాడా లేక తిడుతున్నాడా అనుకున్నాడు. ఎందుకంటే వటవృక్షం  అనే పదం ఆ సందర్భంలో వాడ కూడదు . వటవృక్షం నీడలో ఏ చెట్టు ఎదగదు. ఆయన ఎవరినీ ఎదగనివ్వడు అనే అర్థం శ్రోతల్లో   కొంతమందికి స్ఫురిస్తుంది. కాబట్టి ఆ  పదo  ఆ సందర్భంలో  వాడకూడదు. ఆయన మహావృక్షం లాంటి వారు ఎంతో మందికి నీడనిచ్చి ఆశ్రయం కల్పిస్తారoటే చాల గొప్పగా ఉంటుంది.   

ఇక వృషభం , రాక్షసుడు అనే పదాలు కొంచెం తక్కువస్థాయి పదాసాహిత్య సభల్లో జరిగే మరొక క్షమించరాని తప్పేమిటంటే సభ చివర జాతీయగీతం ఆలపిస్తారు. ఆ సమయంలో కొంతమంది కుర్చీల్లోoచి లేవనే లేవరు.  ఫోటోగ్రాఫరు ఇటు అటు తిరుగుతూ ఫోటోలు తీస్తూ ఉంటాడు. అందరు కేమేరా వైపు తిరిగి ఫోజులిస్తూ ఉంటారు. ఆ సమయంలో కుంటివాడు కూడ ఎదో విధంగా లేచి నిలబడాలి, ఎవడు కదలకూడదనేది నియమం . కాని జరిగేది మాత్రంమరోవిధంగా కనిపిస్తోంది  .  ఇదొక విధంగా జాతీయ పతాకాన్ని అవమానించడమే అవుతుంది. అందువల్ల జాతీయ గీతాన్ని ఆలపిమ్చేతప్పుడు తగిన విధంగా శ్రద్ధ తీసుకోవాలి.   

 లుగా కనిపించినా అవి సభల్లో గొప్పదనాన్నే కలిగిస్తాయి. ‘కవివృషభుడు’ అనేది గౌరవ వాచకం . అలాగే ‘పనిరాక్షసు’డు అని మనం ఎవరినైనా స్తుతిస్తే అది చాల గౌరవప్రదమే అవుతుంది.

అలాగే ఒకాయన సభలో  అధ్యక్షునిపరిచయం చేస్తూ  ఇపుడు ముఖ్య అతిథి  తొలి పలుకులు పలుకుతారు అన్నాడు అది బాగానే ఉంది కాని సభ చివరలో ఇప్పుడు అధ్యక్షులవారు ‘తుది పలుకులు’  పలుకుతారు అన్నాడు. అధ్యక్షులు ఆ ప్రకటనకు చాల బాధపడ్డారు. తుదిపలుకులంటే మరణించే సమయంలో పలికే మాటలు. అoదు వల్ల  ‘మలి పలుకులు’ అనాలి . తుది పలుకులు  అని పొరబాటుగా కూడ అనకూడదు.     ఇటువతి తప్పిదాలు మనం తొలగించుకోవాలి.

సాహిత్య సభల్లోను , సాధారణ సభల్లోను జరిగే మరొక క్షమించరాని తప్పేమిటంటే సభ చివర జాతీయగీతం ఆలపిస్తారు. ఆ సమయంలో కొంతమంది కుర్చీల్లోoచి లేవనే లేవరు.  ఫోటోగ్రాఫరు ఇటు అటు తిరుగుతూ ఫోటోలు తీస్తూ ఉంటాడు. అందరు కేమేరా వైపు తిరిగి ఫోజులిస్తూ ఉంటారు. ఆ సమయంలో కుంటివాడు కూడ ఎదో విధంగా లేచి నిలబడాలి, ఎవడు కదలకూడదనేది నియమం . కాని జరిగేది మాత్రంమరోవిధంగా కనిపిస్తోంది  .  ఇదొక విధంగా జాతీయ పతాకాన్ని అవమానించడమే అవుతుంది. అందువల్ల జాతీయ గీతాన్ని ఆలపిమ్చేతప్పుడు తగిన విధంగా శ్రద్ధ తీసుకోవాలి.    

ఇక సభల్లో గొప్ప వక్తగా పేరుతెచ్చు కావాలనుకునే వాళ్ళు కొన్ని నియమాలు పాటించాలి . అవి సుమారు ఇరవై  ఉంటాయి. అవన్నీ ఒక వీడియోలో పొoదు పరచడం జరిగింది.   

https://youtu.be/FxZmN26VlI4