3. छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-3

3. छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-3

This belongs to Trishtup chandas in which the letters are 11.

2048 meters are formed in this group.  

Here are some important meters

1. इन्द्रवज्रा (ఇంద్రవజ్ర)

स्यादिन्द्रवज्रा यदि तौ जगौ ग:

त -          त-            ज-      ग-ग

UUI - UUI    -- IUI --  UU

स्यादिन्द्र   वज्रा य     दि तौ ज  गौ ग:

ఇంతుల్సదా పాడుదు రింద్రవజ్రల్

ఇంతుల్స దా పాడు దు రింద్ర వజ్రల్

   त -   त-     ज-      ग ग

UUI - UUI -    IUI -   UU

2. उपेन्द्रवज्रा (ఉపేంద్రవజ్ర) Trishtup chandas

This also belongs to Trishtup chandas in which the letters are 11.

उपेन्द्रवज्रा जतजास्ततो गौ

ज - त – ज – ग ग

IUI- UUI- IUI- UU

उपेन्द्र      वज्रा ज     तजास्त    तो गौ           

ఉపేంద్ర వజ్రల్వెలయున్ ధరిత్రిన్

3. उपजाति:   (ఉపజాతి)   Trishtup chandas 

इन्द्रवज्रा + उपेन्द्रवज्रा= उपजाति:

यत्र द्वयोरप्यनयोस्तु पादा:

  भवन्ति सीमन्तिनि चन्द्रकान्ते

त -          त-            ज-      ग-ग

यत्र द्व योरप्य  नयोस्तु   पादा::

ज            त -          ज-      ग-ग

भवन्ति    सीमन्ति  नि चन्द्र  कान्ते    

అనంత సత్త్వుం డితడంచు మెచ్చన్

జానైన వృత్తంబుపజాతియయ్యెన్

4. शालिनी(శాలినీ) Trishtup chandas

 शालिन्युक्ता म्तौ तगौ गोsब्धिलोकै:

म – त-- त- ग ग

UUU -       UUI       UUI         ग  ग

शालिन्यु   क्ताम्तौ त   गौ गोsब्धि   लोकै:

  నీరేజాక్షాశాలినీవృత్తమొప్పున్ 

నీరేజా క్షాశాలి నీవృత్త మొప్పున్

UUU – UUI- UUI-  ग  ग

5.     रथोद्धता(రథోత్థత) Trishtup chandas

रान्नराविह रथोद्धता लगौ

र- न – र- ल - ग

र- UIU - न III - र UIU- ल I- ग U

रान्नरा    विह र  थोद्धता    ल गौ

ఒంద చెప్పిన రథోత్థతంబగున్

UIU - न III - र UIU- ल I- ग U

ఒంద చె  ప్పిన ర  థోత్థతం  బగున్

6. दोधकम् (దోధకం) Trishtup chandas 

दोधकवृत्तमिदं भभभाद्गौ

(भ- भ- भ- ग- ग)

తోరపు వేడుక దోధక మొప్పున్

(భ – భ – భ – గ - గ)

7. स्वागतम् (స్వాగతం) Trishtup chandas

स्वागतेति रनभाद्गुरुयुग्मम्

स्वागते ति रन भाद्गुरु युग्मम्

(र –न- भ- ग- ग )

స్వాగతంబు దగు శైలవిరామం

స్వాగతం బుదగు శైలవి రామం

(ర-న-భ-గ-గ)

   ****