Wednesday, July 29, 2015

అందం - అనవద్యం – ఆరాధ్యం

అందం - అనవద్యం ఆరాధ్యం
డాక్టర్. చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు

సాధారణంగా కవులు స్త్రీలను శృంగారవస్తువులుగా వర్ణించడం పరిపాటి. ఒక  కవి  అందుకు భిన్నంగా ఒక యువతిని  శృంగారపరంగా వర్ణిస్తూనే అందమైన ఆమె అవయవాలను పుణ్యక్షేత్రాలతో  పోలుస్తూ ఆమెను పవిత్రతకు నిలయమైన ఒక సౌందర్యరాశిగా,  తీర్చిదిద్దాడు. ఇది ప్రతిభావంతులైన కవులకే సాధ్యం.  ఎంత బాగా వర్ణి౦చాడో చూడండి.
మధ్యం విష్ణుపదం.  ఆమె నడుము విష్ణు పదమట. విష్ణుపదమంటే విష్ణువు యొక్క స్థానమని ఒక అర్థం,  ఆకాశం అని మరో అర్థం. ఇక్కడ నడుమును ఆకాశంతో పోల్చడం వల్ల అది చాల సూక్ష్మంగా,  సన్నగా, నాజూకుగా ఉందని తాత్పర్యం. సన్నని నడుము సౌందర్య చిహ్నం .
 కుచౌ శివపదం.  ఇక పాలి౦డ్లు శివపదాలట. ఇక్కడ శివపదాలంటే శివుని నిలయాలని ఒక అర్థం,   పర్వతాలని మరో అర్థం.  ఆమె పాలిండ్లు పర్వతాల్లా ఉన్నతంగా ఉన్నాయని తాత్పర్యం .
వక్త్రం విధాతు: పదం.  ముఖం బ్రహ్మపదమట. అంటే బ్రహ్మ యొక్క పుట్టినచోటని ఒక అర్థం. మరో అర్థం పద్మం . ముఖం పద్మంలా ఉందని తాత్పర్యం .
ధమ్మిల్ల: సుమన: పదం.
ఆమె కేశపాశములు లేక జడ కొప్పు సుమన: పదం అంటే దేవతలకు నిలయమని ఒక అర్థం, పువ్వులకు నిలయమని మరోఅర్థం. ఆమె తలనిండా పూలు పెట్టుకుంటుంది.
ప్రవిలసత్కా౦చీ నిత0బస్థలీ
   ఇక ఆమె జఘనం మొలనూలు (బంగారు ఒడ్డాణం)తో ప్రకాశిస్తోంది అని ఒక అర్థం,  కామాక్షి దేవలకు నిలయమైన కాంచీపట్టణం అని మరో అర్థం .   వాణీ చేన్మధురా
ఇక్కడ ఆమె వాక్కు మధురం అని ఒక అర్థం, కృష్ణుని నివాసమైన మధురానగరం అని మరో అర్థం .
అధరోరుణధర:
 ఇక అధర: అరుణధర: అనడం చేత ఆమె పెదవి  ఎర్రనైనది అని ఒక అర్థం, అది పరమపవిత్రమైన  అరుణాచలం  అని మరొక అర్థం .
 శ్రీరంగభూమిర్వపు:
   అందమైన ఆమె శరీరం రంగభూమి, అంటే  రంగనాథుడు వేంచేసియున్న పుణ్యక్షేత్రమని ఒక అర్థం. భోగవిలాసాలకు  క్షేత్రమని మరో అర్థం. ఈవిధ౦గా ఆమె సౌ౦దర్యం కేవలం ఆకర్షణకే  కాదు. అది సర్వదేవతావాసం కావడం వల్ల పవిత్రతకు  కూడ నిలయంగా ఉంది . ఆమె పుణ్యచరిత్రను ఏమని వర్ణి౦చగలం. అది సామాన్యులకు   సాధ్యం కాదు. అది నిర్జరులకు మాత్రమే వర్ణించసాధ్యం . ఇక్కడ నిర్జరులు అంటే నిత్యయౌవనులైన దేవతలని ఒక అర్థం . ముసలితనం లేని యువకులని మరో అర్థం .        
. నిజంగా అటువంటి యువతిని  చేపట్టిన వానికి సౌ౦దర్యలక్ష్మితోబాటు మోక్షలక్ష్మి కూడ లభిస్తుందనడంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు. పద్యం పూర్తిగా తిలకించండి.     
 మధ్యం విష్ణుపదం, కుచౌ శివపదం, వక్త్రం విధాతు: పదం,
ధమ్మిల్ల: సుమన: పదం, ప్రవిలసత్కా౦చీ నిత0బస్థలీ,
వాణీ చేన్మధురా,sధరోరుణధర:, శ్రీరంగభూమిర్వపు:,
తస్యా: కిం కథయామి పుణ్యచరితం మాన్యా సదా నిర్జరై:


Tuesday, July 21, 2015

THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS--- Part-3

THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS--- Part-3       

Dr. DurgaprasadaRao Chilakamarthi

.
VII. TAITTIRIYA  UPANISHAD :

                   The Taittiriyopanishad forms part of the Taittiriyaranyaka of the Black Yajurveda. The first chapter Sikshavalli is sometimes referred to as the Samhitopanishad and the latter two chapters together are called  Varuni upanishad.

                   Sankaracharya wrote a commentary on the Taittiriyopanishad. This Upanishad has a speciality in that. Sureswaracharya, the disciple of Sankara, wrote Vartikas on this Upanishad basing  on the Bhashya of Sankara. His work is known as Taittriyopanishadbhashyavartikam.

                   Ramarayakavi's Vedantamukthavali embodies the essence of  the Taittiriyopanishad in Sardula metre and follows in the lines of Sankara.

A verse of Ramaraya from the Taittiriyopanishad is given here for its sheer beauty.
सत्यं त्वं वद धर्ममाचर कृधां मा च प्रमादं क्वचित्
कर्तव्यं गुरवस्त्वयाप्यतिथय: पूज्या: परं मातर: |
निन्द्यं  मा कुरु कर्म पूजय  धिया श्रेष्ठान् ह्रिया श्रद्धया
भीत्या तत्पदवीमनुव्रज गुरु: शिष्यं प्रशिक्षे दिशि ||

 (This sloka's injunction encompasses all the age-old virtues - truth, charity, devotion to one's duty, obeisance to teachers and parents and all such noble duties.)

                  
VIII. AITAREYA  UPANISHAD :

                   This Upanishad belongs to the Rigveda and is known as Atmashatka since it runs into six chapters. This Upanishad  describes the Brahman as Creator, Sustainer and Destroyer, the  universal Three-in-One. It also describes the plight of the jiva during his foetal stage in the mother's womb. This ordeal generates in the human kind a sense of distress followed by frustration and vairagya. As a natural follow-up, the Upanishad enjoins man to plead with Brahman for liberating him  from the painful cycle of births and deaths. We have an ennobling commentary on this Upanishad by Sankara.

Here is a wonderful sloka of Ramaraya from this Upanishad..

जीवस्सन् पुरुषो यथाsविशदिदं सा ब्रह्म रन्ध्रात्मना
ख्याता मूर्ध्नि शिशोश्च दृश्यत इयं तन्नन्दनं देहिन: |
भित्वैनामनया प्रयाति पुरुषो य: प्राप्य स ब्रह्मण:
स्थानं सद्भुवि जन्मने ननु पुनर्नावर्तते मुच्यते ||   
 
(When Almighty enters the body through a queer entrance on the head (Brahma randhra), the product is known as Jiva. If and when the entrant exits through the same route, Jiva ceases to exist; in other words, there will be no trauma of births and deaths.)

IX. CHANDOGYA  UPANISHAD :

                   The Chandogyopanishad is one of the oldest Upanishads. It is also one of the most authoritative Upanishads belonging to Samaveda. The most significant feature of this Upanishad is the oneness of the Jiva and Brahman (Tattvamasi) meaning"Thou art that".
  
                   We note that Swetaketu's getting formal education,  prevalent at that time,was inadequate. In fathoming the depths of Atmajnana he was enlightened by his father who filled    the gap with the terse statement 'Tattvamasi',  The supreme knowledge he imparted to Swetaketu is summed up in Chandogyopanishad.  Sankaracharya wrote a commentary on this Upanishad. His commentary is known as Chandogyopanishadbhashyam.
Bellamkonda Ramarayakavi wrote Vedantamukthavali in which the         purport of Chandogyopanishad is explained in Sardula metre.

A beautiful sloka of  Ramaraya.runs:
स्वर्णस्य प्रतिबोधनेन सकलं केयूरहारादिकं
सौवर्णं विदितं भवेद्धि विकृतं मिथ्यैव तद्धेतु सत् |
विज्ञानादसितायसस्य सकलं कार्ष्णायसं वैकृतं
विज्ञातं हि भवेच्च तत्र विकृतं मिथ्यैव सत्यं स्वयम्
  
 (Just as we can know the nature of gold ornaments if we know about the metal gold and of black iron materials from a knowledge of the basic black iron, one can know all the manifestations of Atman if Atman as it is,  is realized. The hidden idea is, that changes such as from the metal  gold to jewellery  and so on are just a myth.)

X. BRIHADARANYAKA  UPANISHAD :        

                   This Upanishad belongs to the Vajasaneyi School of the Yajurveda. This is perhaps older than the oldest Upanishads we have pointed out earlier. Moreover, this Upanishad is found in two recensions the Kanva and the Madhyandina. It contains the highest teachings about Brahman as the one without a second.  Sankaracharya wrote a commentary on this Upanishad.        Bellamkonda Ramarayakavi's commentary is in poetry form and gives the gist of the Brihadaranyakopanishad. Here is a stanza composed by Ramaraya which describes the nature of Brahman:

ऐतत्तत्पदमक्षरं यदतमो स्थूलं न सूक्ष्मं च न
ह्रस्वं नायतमप्यभूतमगुणं न ज्योथिरच्छायकम् |
अप्राणं सदमात्रमन्तरहितं सङ्गातिगं नेन्द्रियं
न स्वान्तं  न सुखं निरन्तरमगं चाबोध्यमेकं बृहत् ||       

(Atman is so subtle that it is devoid of almost all usual physical attributes such as size, shape, weight, senses and bodily tissues and is not dominated by anything, but it is Omnipresent and is just one and one only.)

 From each Upanishad, only one sloka is taken here. Rest of the slokas can be viewed by going through the original text. Ramaraya’s contribution to the Upanishads is considered to be unique. His command over Sardula metre is unsurpassable.  His contribution to Advaita Vedanta in general and Upanishads in particular is not only luminous but also  voluminous.              

                                        >>>>>>><<<<<

THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS -- Part-2

THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS    -- Part-2     

Dr. DurgaprasadaRao Chilakamarthi

.
IV. PRASNA UPANISHAD :

This Upanishad belongs to Atharvaveda. It is called Prasnopanishad because it consists of highly philosophical and intriguing questions.

          1) What is the ultimate cause of the world?
          2) What is the nature of the Supreme Being?
          3) What are the nature and power of the sound Om?
          4) What is the relation of the Supreme Being to the mundane world?
         
                   This Upanishad is more in prose form than in verse.
Here is a sloka of Ramarayakavi from the Prasnopanishad.

स्थूलं जागरितं ह्यकारमयते विश्वं च वैश्वानरं          
सुक्ष्मं   स्वप्नमुमेति तैजसमथो हैरण्यगर्भात्मकम् |         
मायां सुप्तिपदं च यं कलयते प्राज्ञं च योsपीश्वरं
प्राज्ञा यं न हि कम्पते भवति यत्सर्वात्मभूत: पुमान् ||

           (The divine symbol 'AUM' has three attributes - 'A', 'U' and 'M'. The wakeful state is identified with 'A', the dreaming state, with 'U' and the deep sleep with 'M'.  A  fourth state, both different from and a remnant after the demolition of 'A', 'U' and 'M', is identified with Atman.)

V. MUNDAKA  UPANISHAD :

                   This Upanishad is a part of Atharvaveda and its main purpose is to distinguish between higher knowledge (Paravidya) and lower knowledge                      (Aparavidya). This Upanishad asserts that Atmajnana (the knowledge of Brahman) can be realized through renunciation and not acquisition of worldly objects. This Upanishad consists of three chapters available in two parts. Among them who wrote commentaries on the Upanishad may be picked up the following.  . A sloka from Mundakopanishad authored by Ramaraya reads:

तन्तूनुद्वमति स्वयं गिलति वा कावूर्णनाभिर्यथा
भूतान्युत्सृजति प्रसंहरति च स्वस्मिन् स्वयं ब्रह्म तत्
भूम्यामोषधिवज्जगद्भवति च ब्रह्मण्यधो लीयते
देहान्मूर्धजलोमवत्स्थितिभृतां लोको sक्षराज्जायते    

(Just as a spider disengages its woven web or devours it at its pleasure, Atman creates as well as destroys the world. Just as trees sprout from the earth and ultimately dwindle and disappear, this ever-changing world has sprung from the unchanging or Perpetual Brahman.)

VI. MANDUKYA UPANISHAD:

                   This Upanishad also belongs to Atharvaveda and it comprises 12 mantras. The sage Mundaka is believed to be the exponent of this Upanishad. The Upanishad helps one to comprehend the significance of the word Om through which Atmajnana can be achieved. There are also Karikas on this Upanishad by Gaudapada who was the paramaguru (teacher's teacher) of Sankaracharya.

 The Karikas are in four chapters:

          The first chapter, Agamaprakarana , explains, that ' Om ' is conducive to self- knowledge and deals with scriptures.

          The second chapter, Vaitathyaprakarana,  shows the unreality of duality on the           analogy of the rope and snake.
         
          The third chapter, Advaitaprakarana ,shows the reality of non-duality by           reasoning.

          The fourth chapter, Alatasanthi, adduces arguments and refutes those systems that hold views conflicting with Advaita.

Ramarayakavi also composed a commentary on this Upanishad. An important verse of Ramaraya from Mandukyopanishad reads as follows.

यो ब्रहमात्मतुरीयपाद इति स द्वैतोपशान्तिश्शिवोs
द्वैतश्चाव्यवहार्य एष परमोंकारो ह्यमात्र: पुन: |
ॐकारो विदुषोदित: प्रविशति स्वात्मानमात्मैव स
न्नेवं वेद य एष आत्मनि गतो नो वा पुनर्जायते ||
 :   :
(One experiences the natural three states of wakefulness, dream state and deep sleep. Atman is to be understood as a fourth state which, however, is not new but is something that remains by obliterating their attributes. One who realizes this supreme truth will be bereft of the cycle of births and deaths.)

VII. TAITTIRIYA UPANISHAD:

                   The Taittiriyopanishad forms part of the Taittiriyaranyaka of the Black Yajurveda. The first chapter Sikshavalli is sometimes referred to as the Samhitopanishad and the latter two chapters together are called  Varuni upanishad.

                   Sankaracharya wrote a commentary on the Taittiriyopanishad. This Upanishad has a speciality in that. Sureswaracharya, the disciple of Sankara, wrote Vartikas on this Upanishad basing on the Bhashya of Sankara. His work is known as Taittriyopanishadbhashyavartikam.

                   Ramarayakavi's Vedantamukthavali embodies the essence of the Taittiriyopanishad in Sardula metre and follows in the lines of Sankara. A verse of Ramaraya from the Taittiriyopanishad is given here for its sheer beauty.

सत्यं त्वं वद धर्ममाचर कृधां मा च प्रमादं क्वचित्
कर्तव्यं गुरवस्त्वयाप्यतिथय: पूज्या: परं मातर: |
निन्द्यं  मा कुरु कर्म पूजय  धिया श्रेष्ठान् ह्रिया श्रद्धया
भीत्या तत्पदवीमनुव्रज गुरु: शिष्यं प्रशिक्षे दिशि ||

 (This sloka's injunction encompasses all the age-old virtues - truth, charity, devotion to one's duty, obeisance to teachers and parents and all such noble duties.)

                                                                          (To be continued)













THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS -part-1

THE CONTRIBUTION OF RAMARAYA KAVI TO THE UPANISHADS             

Dr. DurgaprasadaRao Chilakamarthi


.Among the post - Sankara Advaitins, Bellamkonda Ramarayakavi’s contribution to Advaita is most remarkable. He was the son of Mohanaraya and Hanumayamma who were the residents of Pamidipadu Agrahara near Narasaraopeta of Guntur district of Andhra Pradesh. He lived between 1850A.D -1915 A.D.
                  
                   In Dr. K. S. Dutta's words, "he [Ramarayakavi]  is to be considered one of the most important post-Sankara advaitins of recent times and he had the same scholastic caliber as Vachaspati Misra and Madhusudanasaraswathi". For this reason, Ramarayakavi was also called Apara Sankara by his contemporaries. He produced more that 100 works within his short life time of 38 years. His works on Advaita Vedanta outnumbered those on other branches which constitute an important contribution to Indian philosophy. He wrote Vedantamukthavali in which he gave the essence of all Upanishads in Sardula meter of composition. This work contains hundreds of slokas. While commenting on the Upanishads he followed the Advaita approach of Sankara.

There are three Prasthanams - Upanishatprasthanam, Sutraprasthanam and Gitaprasthanam. Of the three, Upanishatprasthanam is not only the first to evolve but also enjoys the highest philosophical status as it happens to be the essence of the Vedas.

                    Though there are over a hundred Upanishads, only ten are considered highly significant as only these ten were exhaustively discussed by Sankara who drew   upon the Upanishads including   Kaushitaki and Swetaswatara. Scholars differ on the chronology of the Upanishads and hence, without going into the controversies, the traditional order is followed here.

ईश केन कठ प्रश्न
मुण्डमाण्डुक्य तित्तिरि:
ऐतरेयं च छान्दोग्यं
बृहदारण्यकं दश     
 Isa, Kena, Katha, Prasna, Mundaka, Mandukya, Taittiriya, Aitareya, Chandogya and  Brihadaranyaka.  

I. ISAVASYA UPANISHAD :

                   This Upanishad, belonging to the Yajurveda, has 18 verses and has the distinction of being the oldest. In this Upanishad, we find a wonderful synthesis of Karma and Jnana leading to emancipation. However, Sankara differed from this idea. According to him, the different parts of the verses are for different  personalities - some for seekers of Atmajnana, while the rest are for the others. As for Karma and Jnana, Sankara stresses that the two paths for emancipation are mutually contradictory and hence cannot be practised simultaneously. Karma is superficial and extensive, while Jnana is an in-depth aid to Moksha.

                   While Sankara's idealistic thinking about the Upanishad deserves reverence, it is not sacrilegious to look into what some modern thinkers say about the Upanishad. For example, Mahatma Gandhi says "I have now come to a final conclusion that if all the other scriptures happened all of a sudden to be reduced to ashes and if only the first verse of the Upanishad were left intact in the memory of the Hindus, Hinduism would be forever". The substance of the first verse of Isavasya is as follows - "All this world consists of animates and inanimate objects  and is encompassed by the Lord. Enjoyment comes to you through renunciation of what you possess. Don't covet others’ riches".

                   The purport of this mantra is that all our resources, whether physical or intellectual, are given by God and they are His property. Therefore, we must enjoy whatever we have for our survival and leave the rest for others' enjoyment.  The idea of "live and let live" is highlighted in this mantra. Isavasya further says that man should live for his allotted span of life performing good deeds. This is the only way for man to achieve detachment and extricate himself from the purely mundane attachments.

A sloka from the Isavasya Upanishad written by Ramarayakavi is given here as a piece meal  

ईशावास्यमिदं समस्तभुवनं त्यक्त्वार्थगेहादिकं
ब्रह्मण्येन मुमुक्षुणानवरतं निष्ठा विधेयात्मनि |
अर्हत्वाय च तत्र कर्मविहितं कार्यं पुरा निष्फलं
विद्वानित्थमुपाचरन् हि भजते निर्लेप आत्माश्वरम् ||

                   (This universe can be imagined as a personification of the Almighty and hence it is His property. We have no business to trespass this sacred empire. The minimum we should do to preserve the sanctity is not to covet others' possessions. Further, we should carry out the duties allotted to us by the Almighty without expecting any reward for it. That, in essence, is the path to salvation.)

II. KENA  UPANISHAD :

                   This Upanishad belongs to Tavalkara Brahmana of the Samaveda and is in two parts, half verse and half prose. The emphasis of this Upanishad is on the illusory nature of the senses. The concept of Brahman is not what the senses ordinarily grasp. But it can only be realized by itself. This Upanishad is known as Kenopanishad since the first word of the first verse is 'Kena' which means " by whom.".           Sankara wrote two commentaries on this Upanishad Padabhashya (commentary on the words) and Vakyabhashya (commentary on the sentences).

                   Bellamkonda Ramaraya Kavi wrote the gist of Kenopanishad in his Vedantamukthavali strictly following   the lines of Sankara. Here is a  sloka from the Kenopanishad.

यस्यानुग्रहतो विजिग्युरसुरानिन्द्रादयो देवता:
शक्नोति स्म तृणं न दग्धुमनल: क्षेप्तुं च नैवानल:
यस्यानुग्रहवर्णनादधिगतं देवैरुमाभाषिता
द्यक्षाकारपदं च यल्लसति तद्विद्योतनं विद्युताम्   

                   (The supremacy of Atman (read Almighty) is such that only through Its benediction Devas could conquer the demons. Its grace lets fire glow and air move; and even the Gods could become Gods only through Its grace. Let that Supreme Atman shine eternally.)

III. KATHA  UPANISHAD :

                    Katopanishad is one of the oldest Upanishads belonging to the Taittiriya School of Yajurveda. The Upanishad elaborates the experiences of Nachiketa :  his trip to the nether world,  and his encounter with Yama who anointed the knowledge of Brahman on him. A special feature of the Upanishad is that most of its verses and ideas are found in the popular Bhagavad Gita verbatim. Many works were composed by many poets basing on this Upanishad. 

                   Bellamkonda Ramarayakavi wrote Vedantamuktavali in which a gist        of Kathopanishad was given.  Here is a sloka from the Kathopanishad
 .
तिष्ठन्तं त्वनवस्थितासु तनुषु स्वात्मानमेकं विभु:
यो देहं च महास्तमेति कुशलस्सोsयं न शोचत्यपि |
नो लभ्य: प्रवचोभिरेष पुरुषो नो मेधया न श्रुतै:
आत्मप्रार्थनया शमादिसहितं ज्ञानेन लभ्य: पुन: ||  

 (Atman is that which, though resident of the body is, unlike the body, indestructible, cannot be realized through didactic acts, is beyond the brain power and is self-created.)
                                                                                       (To be continued)



Monday, July 20, 2015

వందే సంస్కృతమాతరం

వందే సంస్కృతమాతరం
वन्दे संस्कृतमातरम्
డాక్టర్. చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు
సంస్కృతభాషలో వేదాలు,  పురాణాలు, ఇతిహాసాలు, శాస్త్రాలు, ఆగమశాస్త్రాలు  కావ్యాలు ఇంకా ఎన్నెన్నో ప్రక్రియలున్నాయి. సంస్కృతసాహిత్యంలో ఉన్న ముద్రితగ్రంథాల పేర్లు చదవి, సారాశం గ్రహించడానికే  ఒక జీవితకాలం సరిపోదు. ఇక అముద్రితగ్రంథాలు మరెన్నో వేలకువేలుగా తాళపత్ర గ్రంథాలయాల్లో ఉన్నాయి. ఇంతటి సువిశాలమైన, సమగ్రమైన, సమృద్ధవంతమైన  సంస్కృతసాహిత్యాన్ని ఒక కవి స్త్రీ మూర్తితో పోల్చి చాల చక్క గా వర్ణించాడు .
వేదాలకు ఆఱు అంగాలున్నాయి. అవి శిక్ష, వ్యాకరణం, ఛందస్సు , నిరుక్తం, జ్యోతిషం, కల్పం. శిక్ష అంటే ఏ మంత్రాన్ని ఏ స్వరంతో ఉచ్చరించాలో వివరించే శాస్త్రం. దీన్ని Phonetics అంటారు. వ్యాకరణం పదస్వరూపాన్ని వివరిస్తుంది. దీన్ని Grammar అని పిలుస్తారు. చందస్సు అంటే శ్రుతి పేయమైన లయబద్ధమైన వృత్తముల స్వరూపస్వభావాలను  వివరించే గ్రంథం . దీన్ని Prosody అంటారు. నిరుక్తం అంటే పదాల వ్యుత్పత్తిని వివరించే శాస్త్రం. దీన్ని Etymology అని వ్యవహరిస్తారు. ఇక జ్యోతిషం అంటే యజ్ఞయాగాదులు మొదలుపెట్టడానికి, ముగించడానికి ముహూర్తం నిర్ణయించే శాస్త్రం. దీన్ని Astrology అంటారు. ఇక కల్ప౦ అంటే మంత్రాల యొక్క క్రమబద్ధమైన  వినియోగాన్ని వివరించే శాస్త్రం. ఇందులో గృహ్యసూత్రాలు, శ్రౌతసూత్రాలు, శుల్భసూత్రాలు మొ|| ఎన్నో భాగాలున్నాయి. ఇందులో ప్రాచీనభారతీయులు Geometry, Trigonometry మొ|| శాస్త్రాల్లో సాధించిన ప్రగతి కన్పిస్తుంది.
               
ఇక సంస్కృతసరస్వతికి  చందస్సు పాదాలు (feet).  నిరుక్తం గోళ్ళు (nails). శిక్ష మొదలైన శాస్త్రాలు పిక్కలు (legs). ఋగ్వేదం, సామవేదం తొడలు (thigh).  అథర్వవేదం కటిభాగం (hips and loins). యజుర్వేదం ఉదరం (belly). తర్కశాస్త్రం, న్యాయశాస్త్రం ( న్యాయ - వైశేషికాలు)  ఈ రెండు స్తనాలు (breasts). వ్యాకరణం, స్మృతులు ఈ రెండు చేతులు ( hands). కావ్యములు ఆమెకు ముఖం ( face). వేదా౦తశాస్త్రం ఆమెకు కన్నులు (eyes). అటువంటి సంస్కృతసరస్వతికి నమస్కారం . 

ఛంద: పాదయుతాం నిరుక్తనఖరాం  శిక్షాదిజంఘాన్వితాం
ఋక్సామోరు యుగామథర్వజఘనామధ్వర్యువేదోదరాం
తర్కన్యాయకుచాం పదస్మృతిభుజాం కావ్యారవిందాననాం
వేదాంతామృతలోచనాం భగవతీం వాగ్దేవతామాశ్రయే.
    


Every tree is a Bodhisattva

Every tree is a Bodhisattva

Dr. Durgaprasada Rao Chilakamarthi

The state of Bodhisattva is a pen-ultimate one to attain Buddha-hood. This concept is found in the Mahayana school of Buddhism. Its ideal saint is Bodhisattva who is an embodiment of love and who has wonderful spiritual energy to work for the salvation of the entire universe. He is a person who has attained enlightenment, but who postpones Nirvana, in order to help others to attain enlightenment.   He is a person who comes forward even to suffer gladly to keep others happy like Budddha, who declares that all the miseries and sins of the world fall upon my shoulders, so that all the beings may be liberated from them. (कलिकलुषकृतानि यानि लोके मयि तानि प्रपतन्तु विमुच्यतां हि लोक: )

Trees, like good people, despite being suffered from heat, cold and all types of diseases, sacrifice everything of them for the benefit of every living being in general and the entire man-kind in particular.   Here a poet praises the trees by comparing them with Bodhisattva .

          O tree! You are serving others with all the limbs of your body. You serve the air with your fragrance; animals with your hanging tender leaves; ascetics with  your bark; honey bees with your flowers; birds with your sweet juicy fruits; living beings with your shadow; elephants with your branches ( some times the elephants rub their cheek against branches to remove their itching caused by bees which are attracted by  rut). In this way every part of your body is helpful to others. You are indeed attained the supreme state of Bodhisattva. You are very fortunate. All the other creatures indeed, are inferior to you.

आमोदैर्मरुतो मृगा: किसलयैर्लंम्बैस्त्वचा तापसा:
पुष्पै: षटचरणा: फलै: शकुनय: घर्मार्दिता: छायया |
स्कन्धैर्गन्धगजाश्च विश्रमरुजा: शश्वद्विभक्तास्त्वया
प्राप्तस्त्वं द्रुत बोधिसत्वपदवीं सत्यं कुजाता: परे ||
 (Subhashitavali of Vallabhadeva of Kashmir—823)

Save Trees. Save Humanity. Save Environment