సంభాషణ సంస్కృతం -14

సంభాషణ సంస్కృతం -14

Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi

dr.cdprao@gmail.com

                  

Lesson—14

Unit-1

      

अद्यतन  (adyatana) (ఈనాటి) )—श्वस्तन (shvastana ) (రేపటి) – ह्यस्तन (నిన్నటి)  (hyastana) —पूर्वतन (ప్రాచీనమైన)   (purvatana) —इदानीन्तन  (idaaneentana) (ఇప్పటి)

अद्यतन the period of a current day.(Of today)—श्वस्तन future (tomorrow’s) ह्यस्तन (of yesterday)—पूर्वतन 0lden—इदानीन्तन present, momentary, of the present moment.

SOME EXAMPLES:

1. एष: अद्यतन: पाठ: ఇది ఈనాటి పాఠము   (This is today’s lesson)

2. स: ह्यस्तन: पाठ: అది నిన్నటి పాఠము (That is yesterday’s lesson)  

3. एष: श्वस्तन: पाठ: ఇది రేపటి పాఠము (This is tomorrow’s lesson)

4. एषा अद्यतना पत्रिका  ఇది నేటి పత్రిక (This is today’s magazine)

1.      सा ह्यस्तना पत्रिका   అది నిన్నటి పత్రిక ( That is yesterday’s magazine)

2.      एषा श्वस्तना पत्रिका ఇది రేపటి పత్రిక ( This is tomorrow’s magazine)

3.      एतत्त् गृहं पूर्वतनम्   ఈ ఇల్లు పాతది ( This house is of ancient times)

4.      अयं व्यवहार:  इदानीन्तन:  ఈ వ్యవహారం ఇప్పటిది (This affair is of present times)

Unit-2

                                          गत x आगामि

गत= any thing  past or done (జరిగిపోయిన )

आगामि=  coming , future (రాబోయే ).

SOME EXAMPLES:

1.      गतदिने अहं वैद्यस्य समीपं गतवान् || आगामिदिने शस्त्रचिकित्सा भविष्यति || నిన్న నేను వైద్యుని దగ్గరకు వెళ్ళితిని . రేపు ఆపరేషను జరుగును .

   I went to the doctor yesterday. Operation will be held tomorrow.

2.      अहं गतमासे ‘ चेन्नै ’ नगरे आसम् || आगामिमासे अहं ‘मुम्बै’ नगरं गमिष्यामि|| గత నెల నేను చెన్నైలో ఉంటిని. రాబోయే నెలలో నేను ముంబైలో ఉందును.  I was there in Chennai last month. I will go to Mumbai next month.

3.      गतदिने वर्ष: अधिक: आसीत् || अत: आगामिदिनपर्यन्तं पाठशालाया: विराम: प्रकटित: || నిన్న వాన బాగా కురిసింది . అందువల్ల రేపటివరకు పాఠశాలకు సెలవు ప్రకటింప బడింది .  .

   There was heavy rain yesterday. Therefore it is announced to close the school till tomorrow.

4.      अहं गतदिने आगतवान् अत: आगामिदिनपर्यन्तं तत्र  स्थास्यामि || నేను నిన్న వచ్చాను అందువల్ల రేపతివరకు ఇక్కడే ఉంటాను .

      I came yesterday; therefore I shall stay there till tomorrow.

Unit-3

यदा—तदा

          यदा = whenever (ఎప్పుడో)

          तदा = then (అప్పుడు )

 SOME EXAMPLES:

1.              यदा अध्यापक: आगच्छति तदा परिक्षा भवति || 

ఎప్పుడు అద్యాపకుడు వచ్చునో అప్పుడు పరీక్ష జరుగుతుంది .

  The examination takes place when the teacher comes.

2.              यदा मम मित्रम् आगमिष्यति तदा अहं चलनचित्रं द्रक्ष्यामि||

     నా మిత్రుడు ఎప్పుడు వస్తే అప్పుడు నేను సినిమా చూస్తాను

   I shall see the movie when ever my friend comes.

3.              यदा अध्यक्ष: आगतवान् तदा सभाया: प्रारम्भ: अभवत्

ఎప్పుడు అధ్యక్షుడు వచ్చారో అప్పుడు సభ ప్రారంభమై౦ది.  

    The meeting had commenced on the arrival of the president.

4.              यदा विपत्ति: संभवति तदा अप्रमत्ततया वर्तितव्यम्

ఎప్పుడు కష్టం కలుగుతుందో అప్పుడు అప్రమత్తంగా ఉండాలి .

When ever there is adversity then one must behave cautiously.    

Unit – 4

            भूतकाल: (स्म) = used to

SOME EXAMPLES:

1. अहं बाल्ये पाठशालां पद्भ्यां गच्छामि स्म ||

(In my child-hood I used to go to school on foot).

2.  मम पिता मां पाठयति स्म ||

(My father used to teach me).

3.      मम माता मां प्रेम्णा लालयति स्म ||

(My mother used to treat me with love and affection).

4.      अहं मम मित्रै: सह क्रीडामि स्म

(I used to play with my friends).

5.      मम भगिनी मां निन्दति स्म

(My sister used to chide me).

6.      मम अध्यापका:  पाठनस्य अनन्तरं मां ग्रन्थालयं प्रति प्रेषयन्ति स्म ||

(My teachers used to send me to library after teaching).

   

संस्कृतश्लोक: (SANSKRIT SLOKA)

काव्यशास्त्रविनोदेन कालो गच्छति धीमताम्

व्यसनेन च मूर्खाणां निद्रया कलहेन वा

Kaavya shaastravinodena

kaalo gacchacti dheemataaM                              

vyasanena cha murkhaaNaaM

nidrayaa kalahena vaa  

Intellectuals spend their time by enjoying the taste of reading kavyas and studying Sastras. On the contrary foolish people spend their time by indulging themselves in bad habits, by sleeping and by quarreling with others.