Tuesday, December 24, 2019


మాటకు మాట

(రంభా మాయారంభల వాగ్యుద్ధం)

                                                            పింగళి సూరన

పింగళి సురనగారి కళాపూర్ణోదయం తెలుగుసాహిత్యంలోనే ఒక అపూర్వమైన ప్రబంధం. కేవలకల్పనాకథలు కృత్రిమరత్నములని రామరాజభూషణుడు ఎంత కొట్టి పారేసినా ఇది యే ప్రబంధానికి వీసం కూడ తీసిపోని సాటిలేని మేటి ప్రబంధం.   ఆ గ్రంథం లో ఒక సంఘటన పరిశీలిద్దాం.

సాధారణంగా ఇద్దరు వ్యక్తులమధ్య అందులోనూ ఆడవాళ్ళ మధ్య వాగ్వివాదం జరిగితే చాల గమ్మత్తుగా ఉంటుంది . ఎలా ఉంటుందో మన ప్రబంధకవుల్లో ఒకరైన  పింగళి సూరన చాల చక్కగా , ఎంతో  వినసొంపుగా వర్ణించాడు . అది ఒకసారి గమనిద్దాం .  

కళాపూర్ణోదయంలో ఒక చోట రంభానలకూబరులు విమానంలో విహరిస్తూ ఉంటారు . వేరొకచోట మరోజంట రంభా నలకుబరుల వేషంలో అక్కడకు ప్రవేశిస్తారు . ఎవరు అసలు రంభో ,ఎవరు కుహనా రంభో , ఎవరు అసలు నలకుబరుడో ఎవరు కుహనా నలకుబరుడో పోల్చుకోవడం కష్టం . ఒకరికొకరు ఆచ్చు గుద్దినట్లు ఉంటారు . రంభకు , మాయారంభకు మధ్య వాగ్వివాదం చెలరేగుతుంది. వాళ్ళ రూపాలే కాదు మాటలు కూడా అచ్చుగుద్దినట్లు ఒకలాగే ఉన్నాయి .వారి వివాదం  ఎంత సహజంగా మనోహరంగా ఉందో  స్వయంగా చూడండి .   

 అంత మదింపకువే యని పలికిన అంత మదింపకువే యనుచున్
గంతులడంచెద లెమ్మని పలికిన గంతులడంచెద లెమ్మనుచున్
రంతుల నేమి ఫలంబని పలికిన రంతులనేమి ఫలంబనుచున్
పంతము చూడగదే యని పలికిన పంతము చూడగదే  యనుచున్

ఒట్టుసుమీ యన్న ఒట్టు  సుమీ య౦చు
ఏమేమి యనిన ఏమేమి యనుచు
కానీగదే యన్న కానీ గదే యనుచు
నింకేమి  యన్న నింకేమి యనుచు
ఓసి పోవే యన్న ఓసి పోవే యనుచు
నౌనంటిననిన నౌనంటి నంచు
మరువకు మిది యన్న మరువకు మిది యంచు
నీవెంత యనిన నీవెంత యనుచు
నొకని మగనికి నాశింప నొప్ప దనిన
నొకని మగనికి నాశింప నొప్ప దనుచు
బట్టి యాడె నారంభాతో ప్రథమ రంభ
ప్రియుడు నిలుమన్న నిలువక పెద్ద రొదగ (   పింగళి సూరన )



<.><>><>><>><..



Stray thoughts of Dr.Y.V.Rao-5





  Stray thoughts of Dr.Y.V.Rao -5
                  
                                                                                         Dr. Yerneni Venkateswara Rao
M.Sc., Ph. D
Retired Principal
Akkineni Nageswara Rao College
GUDIVADA- A.P
yernenivrao@gmail.comh.

B2- 14 (B1 -112)
People given to the demonic pursuit of fame drive themselves to such odd extents as to make themselves total strangers to such common human endowments and attributes as modesty, humility and shame on the one hand, and dignity, decency and decorum on the other, all the while remaining oblivious to/of the simple fact that fame pursues those that shun it and shuns/eludes those that pursue /seek it, and end up as ‘self advertising asses’.

  B2-15
 Just as, for a child, school and home are miniature worlds where things more important than knowledge are learnt, so is for an adult the world a great school where teaching-learning activity is a perennial process, all as teachers teaching and as learners learning how to forge human relations, understand moods and motivations, surmount life’s many problems and conflicts, and overcome senseless sorrow and suffering.  For after all, in order for a person to understand his relationship with others and to be spared from painful surprises, he has first to understand the world of each of them and then his place in it.

B2-16 (B5- 7)
Self-discipline is the ability to substitute conscious reasoning for unconscious motivations driven mostly by primal instincts and primitive emotions, and willing submission to the dictates of reason tempered with compassion in ordering one’s life.

B2-17
A man is what he knows, what he thinks, what he does and what his words leave unsaid.

Friday, December 20, 2019

రసజ్ఞత


రసజ్ఞ

డాక్టర్ . చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు

ఇతరపాపఫలాని శతాని వా
విలిఖ తాని సఖే చతురానన
అరసికాయ కవిత్వనివేదనం
శిరసి మా లిఖ మా లిఖ మా లిఖ

ఒక కవి, బ్రహ్మకు ఇలా మొరపెట్టుకుంటున్నాడు
ఓ చతురానన ! నా నొసటి మీద ఎన్నో పాప ఫలాలు వ్రాయి . నాకు ఎటువంటి అభ్యంతరం లేదు . అవన్నీ నేను భరిస్తాను . కాని రసికుడు కాని వాడికి నా కవిత్వాన్ని వినిపించే దౌర్భాగ్య పరిస్థితిని నాకు కలిగించకు .
ఇది కాళిదాసు పద్యంగా చెబుతారు . ఇది కాళిదాసు పద్యం అయినా కాకపోయినా ఆ విషయం ప్రస్తుతానికప్రస్తుతం .

సాధారణంగా నిత్యజీవితంలో మనం ఎన్నో పుస్తకాలు చదువుతాం . ఎన్నో నాటకాలు, సినిమాలు చూస్తూ ఉంటాం .  పుస్తకాలు చదువుచున్నంత  సేపు  నాటకాలు,  సినిమాలు చూస్తున్నంత సేపు అపరిమితమైన ఆనందాన్ని పొందుతాం . మనం చదివేవి , చూసేవి  అన్ని మనకు  రోజు జీవితంలో  ఎదురయ్యేవే కొత్తవేం కాదు . అవన్ని మనకు ఆనందం కలిగించవు  గాని అవే  పుస్తకాల్లో చదివినా తెరపై చూసినా  ఎంతో ఆనందం కలుగుతుంది . దీనికి కారణ౦ ఏమిటా అని ఆలోచిస్తే అవన్నీ అనుకరణలు, కల్పనలే అని తెలుస్తుంది . అందుకే imitation begets pleasure అన్నారు పెద్దలు. మనం అన్ని చూస్తూ ఉంటాం కవి మాత్రం చూసిన దాన్ని అక్షరబద్ధం చేస్తాడు . రసరాగ రంజితం చేస్తాడు . అందుకే దర్శనాద్వార్ణనాచ్చాథ  రూఢా లోకే కవి శ్రుతి: అన్నారు .
అంతే  కాకు౦డ  కవి సృష్టిలో అంతా ఆనందమయమే .
బాహ్య ప్రపంచంలో దు:ఖాన్ని కలిగించేవి, సంతోషాన్ని కలిగించేవి అని రెండు విధాలుగా ఉంటాయి . కాని  ఎటువంటివైనా సరే  కవి చేతిలో పడితే అవి ఆనందాన్నే కలిగిస్తాయి. ఒక వస్తువు అందంగా ఉన్నా , అసహ్యంగా ఉన్నా, భయంకరంగా ఉన్నా  , ప్రశాంత౦గా ఉన్నా , ఉన్నతమైన దైనా , నీచమైన దైనా ,  కవి కలం నుండి వెలువడితే అది రసపుష్టమై రమణీయంగానే కనిపిస్తుంది . అందుకే నాటకాల్లోను, సినిమాల్లోనూ  ఎన్నో విషాద సన్నివేశాలను మనం చూస్తున్నా అవి ఆనందానికే దారితీస్తాయి . ఇదే విషయం
     
రమ్యం జుగిప్సిత ముదార మథాపి నీచం
ఉగ్రం ప్రసాది గహనం వికృతం చ వస్తు
యద్వాప్యవస్తు కవిభావక భావ్య మానం
తన్నాస్తి యన్న రసభావముపైతి లోకే

అన్న ధనంజయుడనే   ఆలంకారికుని మాటల వల్ల మనకు తెలుస్తోంది ..
సాధారణంగా మనలో చాల మంది నదీతీరాలను ఆ నదుల్లో ప్రతిబింబించిన సూర్యబింబాన్ని ఎప్పుడు చూస్తూనే ఉంటాం . మనం ఆనంది౦చడంతోనే  సరిపెట్టుకుంటాం . కవి అలా కాదు ఆ దృశ్యాన్ని అక్షర బద్ధం చేస్తాడు . ఒక కవి ఆ దృశ్యానికి స్పందించి ఎవరో గోదావరిలో ఎర్ర సిరా కలిపినారు అని  వర్ణించాడు . ఎంత అద్భుతం ఈ కల్పన.  గోదావరిలో సిరాకలపడ మేంటి? అని ఆలోచిస్తే స్వారస్యం తెలియదు . ఇది అర్థం చేసుకోడానికి  సహృదయత కావాలి. యేషాం కావ్యాను శీలనాభ్యాసవశాద్విశదీభూతే మనోముకురే వర్ణనీయతన్మయీభవనయోగ్యతా తే సహృదయ సంవాదభాజా: సహృదయా: అని మన పెద్దలు చెప్పారు . అంటే కొందరికి అనేక కావ్యాలు చదవడంవల్ల వల్ల  మనస్సు అనే అద్దం స్వచ్ఛంగా తయారవుతుంది . అపుడు ఏవిధంగా ఎదురుగా కనిపించే బొమ్మ అద్దంలో ప్రతిబింబిస్తు౦దో  అలాగే కవి వర్ణించే ప్రతిపాత్ర మనోభావాలు అతని హృదయంలో ప్రతిబింబిస్తాయి . అట్టివాడే సహృదయుడు . రసాస్వాదనకు అర్హుడు .
ఉదాహరణకు మనం ఒక సినిమా చూస్తూ ఉంటాం . అది సినిమా అని తెలుసు. ఆ నటుడు డబ్బుతీసుకుని నటిస్తున్నాడని కుర మనకు తెలుసు . హాలులో కరెంటు పొతే ఒక్క తెరమాత్రమే మిగులుతుందని తెలుసు కాని చూస్తున్నంత సేపు మనం పాత్రలతో లగ్నమై అనేక మనోభావాలకు లోనవుతాం . ఇదే సహృదయత . ఇటువంటి సహృదయత కలవారే నాటకమైనా సినిమా అయినా చూచి ఆనందించడానికి అర్హులు . కొంతమంది కి అది ఉండదు . వాళ్లకి సినిమా చూసే అర్హతలేదు డబ్బులున్నాయి కాబట్టి చూస్తున్నారు. అది వేరే విషయం . ధర్మదత్తుడనే  ఆలంకారికుడు రసతరంగిణి అనే గ్రంథంలో ఇలా అంటారు
సవాస నానాం  సభ్యానాం
              రసస్యాస్వాదనం భవేత్
నిర్వాస నాస్తు  రంగాంతే
              కాష్ఠ కుడ్యాశ్మ సన్నిభా:
వాసనారూపమైన సంస్కారం గల సహృదయుడే రసాస్వాదనకు అర్హుడు . అది లేని వారు కర్ర , రాయి , గోడలతో సమానులు . అని దాని అర్థం . రసికుడ కాని వాడు ఇంచుమించుగా అటువంటి వాడే . వాడు సినిమాహాలులో ఉండే కుర్చీతో సమానం . వీడు ticket కొని సినిమా చూస్తున్నాడు , కుర్చీ టికెట్టు లేకుండా చూస్తోంది . అదొక్కటే తేడా . అటువంటి వాడు కవిత్వాన్ని, మరిదేన్నీ ఆస్వాదించలేడు, ఆనందించలేడు . వాడికి కవిత్వం వినిపించడమంటే చెవిటివాని ముందు శంఖం ఊదడమే.   
                                 <><><><><>




Wednesday, December 18, 2019

Reason vs Faith -2 (Dr. Y. V. Rao)

Reason vs Faith -2
                                                                       Dr. Yerneni Venkateswara Rao
M.Sc., Ph. D
Retired Principal
Akkineni Nageswara Rao College
GUDIVADA- A.P
yernenivrao@gmail.comh.

  Actually, in 1975, as many as 186 leading scientists including 19 Nobel Laureates debunked astrology, “the illegitimate daughter of astronomy” (Johan Keppler) as hogwash contributing to the growth of irrationalism, superstition and obscurantism. Even Gautama, the Buddha, warned more than two and a half millennia ago that “star-gazing and astrology, forecasting lucky and unlucky events by signs , prognosticating good and evil, all these are things forbidden” and Swami Vivekananda in recent times described ‘astrology and all those mystical things as signs of a weak mind’.
  No doubt credulity is the fertile ground for astrology to flourish where as concrete facts of human experience constitute the firm foundation for rationality. But there are so many aspects of life, in fact vast tracts of it, that cannot be reduced to and packaged into concrete facts and on all such hard rocks in the ocean of reality, the ship of rationality flounders and finally becomes immobilized.

  If only we pause for a moment and ponder over all the things that we normally do and all the people we usually meet with right from the moment of our getting up from bed to the moment of our going to bed, on any typical day we realize what an insignificant role rationality plays in our day-to-day life. For instance, why we like doing certain things and not others, and why we are comfortable dealing with certain people and not others are matters not of the intellect but of the heart and hence beyond rational explanation. The most that we may come up with by way on (non) explanation is that we feel like doing those things and relating to those people and not others . Can we be sure of doing the same things and savouring the company of the same people over again is a question that must, of necessity, remain unanswered until after the actual doings and meetings have taken place. Likewise, the way we dress and the way we design and decorate our homes and offices , what we prefer to eat, what we opt to read, which memories we dwell on or cherish, which values we hold dear, which qualities we admire , what games we play, what films we watch , what music we appreciate/enjoy, the places we visit, the activities we patronize and promote, the ideas we find diverting , the issues we care about, the dreams that we dare to dream, the deeds we care to accomplish/do, the causes we identify ourselves with, the institutions we patronize, the prospects we shy away from, the beauty spots we frequent, the jokes we crack, the treats we long for and the heroes we fall for, our favourite hobbies and our artistic interests and aesthetic choices and countless other preferences and prejudices of ours are all matters of taste having little or nothing to do with rationality.

  And for that matter, none of the characteristically human attributes like compassion, hope , charity, love, sympathy, goodness, aesthetic sensibility, creativity, warmth , affection and happiness as also their negative counterparts can be measured and assigned definite numbers to suit the needs of rational analysis. These abstract attributes continue to defy precise description, accurate quantification and reliable prediction that are intrinsic to rational analysis and study.
  Thus almost all qualitative attributes of life will have to remain for ever outside the pale of rationality which, by its very nature, can adequately grapple with only such facts of human experience as can be concretized and reduced to definite quantitative entities and expressed as numbers to accord with Lord Kelvin’s dictum: “ To measure is to know”. In other words, it doesn’t concern itself with the value of things but prefers to deal exclusively with the price of things as it were and such other quantitative properties which can be measured and numbered.

  Rationality , no doubt, offers ideal solutions fro a rational world, but the none- too-perfect real world is so closely tied to emotion that logic does not always prevail and hence, what are needed are not ideal solutions but practical solutions to real world problems. Just think of all the occasions on which we tend to be critical without any sustainable logic or supportive facts. Reason must necessarily reign but always under the suzerainty of wisdom in the real world.
  Therefore to the extent the rationalists rely on their mental prowess and intellectual acumen to the total exclusion of the illuminating intimations of intuition and the balancing role of the heart , to that extent their explorations of the world remain superficial and their understanding of life and its purposes incomplete.
  Professional intellectuals labouring under the tyranny of reason, perhaps were the ones that Mahatma Gandhi had in mind when we observed: “ Rationalists are admirable beings ; rationalism is a hideous monster when it claims for itself omnipotence. Attribution of omnipotence to reason is as bad a piece of idolatry as is the worship of stones believing them to be God. I do not plead for the suppression of reason but for the recognition of ‘That’ in us which sanctifies reason”. “Emphasizing the limits of reason “, he added “The heart accepts a conclusion for which the intellect subsequently finds the reasoning. Argument follows conviction. Man often finds reason in support of whatever he does or wants to do”.
  Isaac Asimov, the most prolific author and world’s preeminent populariser of science with a view to dispelling the smugness and complacency of the people about the omnipotence of science wrote : “ My own candidate for the title of (mankind’s)Dangerous Delusion No 1 is ‘Science can solve everything’. Science CAN’T and that’s the way it is”. What is true of science is equally true of rationality since science is flaunted by the latter as its most visible fruit and acme of its success.
  So need it be said that wise are the ones among rationalists who are mindful of those limitations of rationality and severe ones at that, and resist the temptation of trespassing into the territory beyond , where they are bound to fail as surely as they succeed within.
  If the methods of the rationalists and the astrologers are so distinctly different, their ends are no less so. While intellectual joy of being able to understand and explain reality on the basis of rational thought with a few fringe benefits like fame and a fairly comfortable living on the side is what is aspired for by the former, the latter ‘s purpose appears to be far more mundane; for most, it is making money at the cost of gullible public, the more the naivety of their clients, the greater their earnings, but for a few, its no more than a worthwhile hobby or a favourite pastime to amuse themselves and their friends.
  Thus while rationality is  a small island in the vast ocean of life where its writ runs without let or hindrance, astrology is nothing more than a patch of surf or sea foam with no moorings anywhere. But the trouble with either is their protagonists tend to overzealous to the point of being fanatical about their inviolability and make the most extravagant and, at times, even arrogant claims on their behalf ; the former mistake island for the whole world contemptuously dismissing what lies beyond its narrow confines as of no consequence and extoll its omnipotence in prying open the case hardened shells shielding the secrets of mother nature while the latter lay claim to the ocean of life itself for want of anything substantial than mere foam and start pretending to be omniscient ever at the ready to play God. “Astrology is something divine and the correct interpretation of the horoscope rests on one’s experience and intuitive capacity”, said Dr BV Raman, editor of ‘The Astrological Magazine’ at the 4th All India Astrology Conference, Kanpur on November 14, 1998.
  Thus, they both dogmatically believe and audaciously claim that they hold the keys of the kingdom of knowledge and are always on the alert to explain away their failures by putting the blame on the inadequacy of data or inaccuracy of particular parameters or as a last resort, putting them down to a want of interpretative skill on the part of the person concerned.
  Now, one last claim often made by either but which is as hollow and devoid of substance as it is boastful. The astrologers assertion that the predictions made by a competent astrologer are always correct is but a kind of catch 22 situation for the competent astrologer, by definition is one most or all of who’s predictions turn out to be correct, just as the rationalists claim that rationality explains every worth while phenomenon , event or occurrence, the latter being defined as that which can be comprehended with in the framework of reasoning, is. They thus cleverly put their interlocutors in a heads- I- win- tails- you- lose bind / predicament and think that they have effectively fortified themselves against the attacks of others as well as those of each against the other.
  But unfortunately for them, there are far too many astrological predictions that go wrong and far too many phenomena that defy understanding on a rational basis. Yet, the never-say-die astrologers and the no-nonsense-rationalists continue to remain/ride on their high horses , nonchalantly explaining away their setbacks, the former by citing the incompetence of their brother astrologers and the latter by dismissing any and every phenomenon that proves a hard nut to crack as a thing of no consequence and hence, unworthy of their rational endeavours instead of indulging in a bit of honest self introspection and facing upto the emergent truth of / about the respective hobby horses or pet pursuits.
  However, when the ocean is in fury and the island gets inundated overwhelming both perhaps then, they realize the folly of trying to contain the uncontainable , know the unknowable, predict the unpredictable, grasp the ungraspable and limit the unlimited , the infinite that is life.
  They may make a living by means of their pet pursuits but can never make it to the far side of life , an elusive enigma , an enticing mirage , an ever receding horizon and an enchanting rainbow, forever beckoning to us.
  Life being largely non rational or super rational and hence unpredictable, rationality and astrology both continue to thrive with neither being starved of its share /quota of adherence or degree of popularity –the former busy picking up a pebble here and a pearl there from the ocean front and the latter preoccupied with presenting ageless and evergreen dreams wrapped in ever newer packages.

Tuesday, December 17, 2019

Reason Vs Faith -1 (Dr..Y.V. Rao)


Reason Vs Faith -1
                                                                       Dr. Yerneni Venkateswara Rao
M.Sc., Ph. D
Retired Principal
Akkineni Nageswara Rao College
GUDIVADA- A.P
yernenivrao@gmail.comh.
                                       
Rational analysis is long on hindsight and short on foresight. But because of its evident successes in explaining the past and clarifying the known through post facto analysis, its victories in explaining the future and illumining the unknown are taken for granted. People often forget that what rational thinking does is, it opens up the flood gates of future possibilities of which one materializes, but which one, none knows, until after the event. Mistaking this surfeit of information for knowledge, they tend to assume that thye have become wiser through rational approach, when, in fact, they have merely moved from one level of ignorance to another, and a more confusing one at that. Its  soft underbelly being thus overlooked/covered up , it marches on triumphantly, gathering newer adherents by the hour citing the marvels of science and technology as proof positive of its omnipotence and appears to bring into its embrace life itself making us forget for a moment that life is the greatest mystery transcending not only rationality but all known forms of cognition put together, thus giving rise to the emergence of pseudo messiahs and false prophets of this ism and that ideology—failed Gods all.
Ironically astrology , decried as superstition, branded as a lot of baloney, pooh-poohed as hocus pocus, and dismissed as so much hot air by the rationalists derives its credentials more or less on/from the same or similar grounds as rationality but based on cleverly fabricated facts and prognostications in the garb of the results of a pseudo scientific analysis, and victoriously marches ahead on a parallel course laying claim to the secrets of life and luring ever more hordes/herds of people into its fold.
  The astrologers, of course , return the compliment in no less a vitriolic and vituperative language, and that too in a tone of matching rancour and recrimination so the conflict and confrontation between the two go on unabated.
  The conflict owes its origin to the contrasting nature of their basic premises and their methods and purposes. While one is a system of belief based on the power of human intellect , the other reposes its faith in the influence of the movements and relative combinations of celestial bodies on human and worldly affairs.
  The confrontation becomes all the more transparent when we examine their modi operandi and their ends also in some detail. Rationalists mostly rely on rationality’s inherent but self evident strength or power of explaining brilliantly certain aspects of reality in the light of reason and not authority to score points in the domain of its validity where it is the supreme monarch where as astrologers depend for astrology’s validation and (their) survival on the credulity of the untutored minds fired up by a burning desire to have a peep into their future in the hope of finding some quick fix solutions to present problems and short cuts to future successes  and their own inexhaustible inventiveness and incredible resourcefulness to come out winners even in the most trying circumstances , rather than any inherent strength of their ‘discipline’.
  Taking the second of this sparring duo first for consideration, one of the tricks of the trade routinely played by the astrologers is the subterfuge of cleverly reconstructing past events from bits and pieces of information unconsciously furnished , of course, under their subtle psychological prodding, by their credulous clients and then presenting the accounts so fabricated with a flourish as proof of astrology’s supernatural powers, thereby fortifying its credibility further. Having thus posited it on a seemingly unassailable foundation, they start spewing out predictions cloaked in a lot of obscurity and haziness by meticulously melding their clients’ hopes for and fears about the future in the crucible of their own fertile imagination and abundant common sense. That they are no more than what their clients want to hear most about themselves and their future is another matter.
  All this becomes clear as day when one remembers the type of people seeking their services and considers the psychological state of their minds; it is mostly those that are victims of unforeseen calamities or a rash of unnerving adversities or a run of bad luck with no apparent sin or wrong to account fro their predicament or those others that have struck gold or found themselves on cloud nine when they least expected it and had no known merit to deserve the windfall, that make a beeline for the astrologers, the former with worries and despair writ large on their faces and anxious to learn whether and how soon it all will go away , and the latter in a state of jubilance and with great expectations about more of the same and eager to know how long will this lucky streak last and how to turn it into a permanent feature of their lives.
  Another cunning device often taken recourse to in astrology to ensure its infallibility is to couch its predictions not in clear and precise language but in such omnibus words, ambiguous terms , catch-all-phrases and equivocal expressions as are capable of yielding any meaning that one wants to read into them to fit the facts of any subsequent actual occurrence. Like ‘The Seven Layers of Ambiguity’, there can be innumerable connotations to each such prediction wrapped as it is in vague generalizations and hidden contradictions for, it should readily lend itself to diverse interpretations so much so that people see in it what they are looking for. They thus ensure that their cryptic please-all prognostications seldom fail to satisfy their clients. And in the last resort like Mr Humpty Dumpty in Alice in Wonderland, may even make words mean pretty much what they choose them to mean.
  If everything fails to prop up the collapsing superstructure they have so assiduously built, they fall back on the age old refrain that “the stars only impel, they do not compel” implying that cosmic influences can be overcome by one’s free will—a simple confession that astrology is a ‘science’ which holds up when the astrologers deem it convenient.
  Either alone or a combination of some or all of them together can be counted on to work wonders anywhere in the world, and more so in societies like ours with unconscionably high expectations and abysmally low performance and achievement.
  Finally, a word or two about astrology’s fundamental basis will be in order here. Of the nine astrological planets, moon is a satellite of the earth and the sun , the star around which the nine genuine planets revolve in well defined orbits instead of it being a planet going round the earth while Rahu and Kethu are mere shadows, rather than real planets, and the planets Uranus , Neptune and Pluto do not figure anywhere in astrological calculations; the zodiac and the 12 constellations Aries though Pisces are but figments of human imagination. And the belief that the natal positions and combinations of ‘these planets’ with reference to ‘this stellar screen’ as they appear to creep across it tells all about the child’s future is the basic premise on which astrology is founded. How can such a mishmash/melange of fact and fiction , lies and half truths ever yield anything meaningful about the affairs of man and/or the world? Nothing at all as any sound mind would say, not out of levity but in all seriousness. To view otherwise is wishful thinking, pure and simple, avers the realist. And rightly so.
                                                                               
( to be continued )

శ్రీనాథుని ధ్వన్యనుకరణపదరచనా నైపుణ్యం


శ్రీనాథుని ధ్వన్యనుకరణపదరచనా నైపుణ్యం
డాక్టర్ . చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు

ప్రతిభాషలోను ఎన్నో  ధ్వన్యనుకరణపదాలు ఉంటాయి . గణ గణ , గల గలా,  దడ దడ, ఫెళ ఫెళ , బిరబిర మొదలైన పదాల్ని ధ్వన్యనుకరణపదాలని పిలుస్తారు . ఇటు వంటి పదాలు ప్రతి భాషలోను కోకొల్లలుగా ఉంటాయి.  ఆ పదాలు చెవిని పడగానే మనకు అక్కడి పరిస్థితి అర్థమౌతుంది .  మహాకవుల నుండి సామాన్యకవుల వరకు ఎంతోమంది ఈ ధ్వన్యనుకరణపదాల్ని విరివిగా ప్రయోగించారు . అవన్నీ ఒక ఎత్తైతే శ్రీనాథమహాకవి ప్రయోగించిన ధ్వన్యనుకరణపదం మరో  ఎత్తు . బహుశా ! ఇంత గొప్పగా ధ్వన్యనుకరణ పదం వాడిన మరో తెలుగుకవి నాకు కనిపి౦చ లేదు.  ముందుగా పద్యం చూద్దాం . ఇది హరవిలాసం లోనిది .

ఉరుమురిమి వేడిగాడ్పులు
చరవి విసరజొచ్చె  మదనసంహరు దెస క్రొ
మ్మెరుగుద్భవించె కప్పలు
గరరవరట్ కురరవరరగట్టని యరచెన్

  ఈశాన్యదిశలో ఉరుములు ఉరిమాయట . వేడి గాలులు వీచాయట , మెరుపులు కూడ మెరిశాయట.  కప్పలు  రెండు శ్రేణులుగా నిలిచి ఒక శ్రేణి  గరరవరట్ అని మరోశ్రేణి కురరవరరగట్  అని అరిచాయట.  ఈశాన్యదిశలో ఉరుములు , మెరుపులు , గాలులు ఉంటే తప్పక వర్ష౦ పడుతుంది . అవే మెరుపులు , ఉరుములు , గాలులు  ఆగ్నేయదిశలో కనిపిస్తే  అసలు వర్షమే రాదని శాస్త్రం చెబుతోంది . 
विद्युदुत्तरपूर्वायाममोघा: मरुतोsथवा |
यदि दक्षिणपूर्वायां वृष्टिर्नैव भवेत्तथा ||

విద్యుదుత్తర పూర్వాయామమోఘా: మరుతోథవా
యది దక్షిణ పూర్వాయాం వృష్టిర్నైవ భవిష్యతి 

 ఈ విషయం మనలో  చాలమందికి   తెలియకపోయినా  కప్పలన్నిటికీ  బాగాతెలుసు అందుకే అవి అరుస్తున్నాయట . అవి ఎంత సహజరమణీయంగా అరుస్తున్నాయో శ్రీనాథుడు వర్ణించాడు . శ్రీనాథుని ప్రకృతిపరిశీలన నైపుణ్యానికి ఇది ఒక గొప్ప ఉదాహరణ .   వర్షం పడిన తరువాత కప్పల అరుపులు విన్న వారికి ఈ పద్యంలోని స్వారస్యం తెలుస్తుంది . కొన్ని  గరరవరట్ అని అరిస్తే మరి కొన్ని   కురరవరరగట్ అని అరిచాయట.    గరరవరట్  కురరవరరగట్  గరరవరట్  కురరవరరగట్  అనే ఈధ్వనులను మనం అనుకరిస్తే ఆపకుండా ఉచ్చరిస్తే కప్పల అరుపులు అనుభవంలోకి వస్తాయి .


Friday, December 13, 2019

సూర్యునికేసి తిరిగి ఉమ్మేస్తే అది మన మొహం మీదే పడుతుంది


సూర్యునికేసి తిరిగి ఉమ్మేస్తే అది మన మొహం మీదే పడుతుంది

డాక్టర్ . చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు

ఈనాటి మన భారతీయసమాజంలో కొన్ని వింత వింత పోకడలు కని పిస్తున్నాయి. ముఖ్యంగా చెప్పుకోవలసింది ఆత్మశ్లాఘ, పరనింద . ప్రతివాడు ఎవడి డప్పు వాడు ఎంతసేపైన వాయించుకోవచ్చు దానివల్ల ఎవరికీ ఎటువంటి అభ్యంతరం ఉండదు .  వాయించుకుని , వాయించుకుని  విసుగొచ్చాక  వాడే మానేస్తాడు.  కాని పరనింద ప్రమాదకరం. కొంత మంది అజ్ఞానంతోనూ మరి కొంతమంది cheap popularity కోసం ఈ పని చేస్తూ ఉంటారు . ఎవరికైనా ఏ వ్యక్తినైనా విమర్శించే హక్కు ఉంటుంది కాదనం కాని ఆ విమర్శ  సరైనదా కాదా అనేది ప్రతివాడు ఆలోచించు కోవాలి. ఎందుకంటే విషం ఒక వ్యక్తిని మాత్రమె చంపుతుంది మిగిలిన వారు ఆ బారినుంచి తప్పించుకోవచ్చు . అలాగే కత్తి ఒక వ్యక్తిని మాత్రమె చంపుతుంది . మిగిలినవారు తప్పించుకోవచ్చు. కాని చెడు భావజాలం దేశాన్ని , ప్రభుత్వాన్ని , ప్రజల్ని కూడా సర్వనాశనం చేస్తుంది .
ఏకం విషరసో హంతి శస్త్రేణైకశ్చ హన్యతే
సరాష్ట్రబంధుం రాజానం హంత్యేకో భావవిప్లవ:
అని పెద్దల మాట .    అసలు విషయానికొస్తే ముఖ్యంగా నేడు కొంతమంది మన జాతిపిత గాంధీమహాత్మునిపైన కూడ తెలిసీ తెలియని విమర్శలు కురిపిస్తున్నారు . శ్రీరాముడు పురాణపురుషుడు.  ఆయన పుట్టినప్పుడే భగవదంశతో ఉన్నాడని ఇతిహాసం చెబుతోంది . అలాగే కృష్ణపరమాత్మ . బుద్ధభగవానుడు, వర్ధమానమహావీరుడు వంటి మహాత్ముల పుట్టుకలు కూడ అటువంటివే . వారు తమ తమ మాతృగర్భాల్లో  ప్రవేశించినప్పుడు కొన్ని అతీతశక్తులు వారి వారి తల్లుల గర్భాల్లో  ప్రవేశించాయని ఇతిహాసాలు, చరిత్రలు  చెబుతున్నాయి  . కాని ఎటువంటి అతీతమైన శక్తులతో ప్రమేయం లేకుండా శారీరకంగాను , బౌద్ధికంగాను మానసికంగాను సామాన్యవ్యక్తిగా జన్మించి  హిమాలయపర్వతం కూడ తలెత్తి  చూడవలసినంత ఎత్తుకెదిగిన సర్వోన్నతుడైనవ్యక్తి మన జాతిపిత గాంధీజీ . ఆయన్ని కూడ విమర్శిస్తున్నారంటే అజ్ఞానంతోనా లేక cheap popularity కోసమా అని ప్రతి ఆలోచనా పరుడికి అనిపిస్తుంది . ఇది నిజం . సంస్కృతంలో ఒక సూక్తి ఉంది .
ఘటం భిద్యాత్ పటం ఛిద్యాత్  కు ర్యాద్వా గార్దభస్వరం
యేన కేనాప్యుపాయేన ప్రసిద్ధ: పురుషో భవేత్
అక్కడొక కుండ ఉంటే బద్దలు కొట్టు . అక్కడొక మంచి గుడ్డ ఉంటే చింపెయ్యి. అలాగే గాడిదలా ఓండ్రపెట్టు .ఏం చేసినా పరవాలేదు . అందరి గుర్తింపు పొందడమే ముఖ్యం అని దాని అర్థం . కొంతమంది పాపం ఈ పధ్ధతి ఎన్నుకుంటారు . ఉదాహరణకి రాముడు మంచివాడని వ్రాస్తే అది ఎవరు పట్టించుకోరు . అలా కాకుండా రాముడు చెడ్డవాడు అని వ్రాస్తే మాత్రం చాల మంది దృష్టి అతనిపై పడుతుంది . ఇటువంటి cheap మనస్తత్వం కొంతమందికుంటుంది పాపం అది వాళ్ళ దురదృష్టం . వాళ్ళు cheap popularity కోసం ఇటువంటి విమర్శలు చేస్తూ వారి అవివేకం బయట పెట్టుకుంటూ ఉంటారు . ఒకవంక సమస్త ప్రపంచం మహాత్మునివైపు  చూస్తూ , ఇటువంటి వ్యక్తి  భారతదేశంలోనే ఎందుకు పుట్టాడని మన దేశంలో ఎందుకు పుట్టలేదని మనమీద అసూయపడి చస్తో౦టే మనం ఆయన్ని చులకనచేసి మాట్లాడుకుంటున్నాం . ఇదెంత వింత పోకడ!
ఎవడు మహాత్ములను నిందిస్తాడో అతడు మాత్రమేకాదు ఆ నిందల్ని విన్నవాడు  , తలూపేవాడు కూడ పాపాత్ములౌతారని మన పెద్దలు అన్నారు .
న కేవలం యో మహతోsపభాషతే శ్రుణోతి తస్మాదపి య: స పాపభాక్
( కుమారసంభవం కాళిదాసు) .
సూర్యునికేసి తిరిగి ఉమ్మేస్తే అది మన మొహం మీదే పడుతుంది . నోరు పవిత్రంగా ఉండాలి, పాకీ దొడ్డి కాకూడదు .
                   <><><>,><><>


Thursday, December 12, 2019

To jump over or to go round? (Dr.Y.V.Rao)


Stray thoughts of Dr. Y. V. Rao -5
                                                                                                    Dr. Yerneni Venkateswara Rao
M.Sc., Ph. D
Retired Principal
Akkineni Nageswara Rao College
GUDIVADA- A.P
yernenivrao@gmail.comh.
B 2-8
                             To jump over or to go round?

As a rule, life is conflict ridden and as such we are apt to be up against seemingly irreconcilable choices every now and then . To make a choice in haste and repent at leisure is the easier and more usual and common place alternative, but to be able to recognize all the irreconcilable antagonisms that make our life “so enigmatic , so burdensome, so fascinating, so dangerous, so full of hope and dreams” and to work out a smooth and harmonious reconciliation between, and integration of the opposites is the other and, far and away, the better alternative, though a somewhat laborious and often times frustratingly time consuming one. However, it is necessary to remind oneself of the delicate balance one has to strike in order to achieve such integration. It is somewhat akin to the grip with which a tigress holds its new/just born cub in its mouth while lifting it avoiding any injury to it either through the very act of holding it or by accidentally dropping it; the grip should be gentle enough not to hurt the cub and firm enough not to drop it. Extraordinary vigilance and one pointed concentration are what are needed to accomplish the task.
  All in all, it is at once the ideal and the practical approach to life’s myriad contradictions lesser mortals however will invariably succumb to the temptation to jump over for they find it too irresistible to overcome only to discover to their utter chagrin that the cost involved is far too steep for them to pay.
  Need it be said that it is wiser to go slowly and reach the right destination than to go at great speed to the wrong one? Besides, the longer way round may sometimes prove quicker than direct assault and yield longer lasting and more beneficial results.
  What is more, harmony works better than conflict always and everywhere.
B2-9
 Most men are like ice bergs, with only their tips above the ocean surface. The overwhelming bulk underneath constantly tugs at each to drag him down to lower and lower levels , and most accept it as inevitable and succumb to the downward pull. A few are individuals however succeed in buoying themselves up and keep themselves wholly above the surface with no thought about, nor concern for what others view and zealously guard as purely personal and strictly private domain of life as if to show/ prove that dissent into depths after all is not that inevitable and that the power to pull oneself up lies hidden in everyone, ready to be tapped/harnessed. Their life is their message. They are the ‘salt of the earth’.
B2-10
An expert consultant is one who readily sees a problem where there exists none and as readily comes up with a solution and removes any doubt in your mind by presenting you with a hefty bill for the services rendered.
B2-11
Lovers love and respect each other as long as they remain (as) lovers. Every moment of their togetherness brings oodles of joy and happiness. Life appears to be a great fete to be celebrated and rejoiced. To them, everything is hunky dory. Riding as they do on the crest of a romantic wave, “even life in a shack seems like paradise”. What they ignore is the fact that it will be so until the first frost sets in. Once they decide to tie the knot, take the plunge and are united in marriage, the first flush of romance subsides as they get to know each other , warts and all. Boredom and discordance set in as the lovey-dovey phase draws to a close. Familiarity begins to breed contempt and soon their rainbow relationship will be drained of its colour and charm – a normal process that leads to a lot of worry, weariness and weeping over the lost horizon. However, as the couple travel together taking tough decisions, making painful compromises and shedding acquired obduracies, life, that demanding teacher and hard task master, both disciplines and teaches them how to look inwards and reach for the hidden treasures/ resources waiting to be tapped. And as their understanding of the deeper layers of life grows and intimacy advances, their relationship acquires a greater substance and assumes a newer significance as reflected in their being lost in each other as a matter of course every so often. But as the euphoria and zeal and energy of youth are replaced by the maturity and mellowness of advancing age, their relationship will be broadened and deepened so as to make it possible for them to outgrow their yearning for , and transcend the transient pleasures of, youthful dalliance and infatuation appropriate to age but usually mistaken for love. Occasional introspection, that prime requirement for a balanced relationship and a blissful marital life subdues the urge for making undue demands on/for each other’s attention and obviates the need for taming each other by making them reflect if they are totally right in every respect and are not fallible like others after all.
  Somewhere along the way, the spouses get promoted as parents. Their life acquires a newer dimension and the saga of their lives starts unfolding on a higher plane. They speak of simple things of loving, caring and sharing.
  They then begin to seek the more permanent joys of life—the joys of giving rather than getting, of sharing rather than holding and of giving up rather than clinging to. Each vies with the other in subordinating his/her needs to facilitate the gratification of the other’s desires , even whims and fancies, and the two together bend over backwards to satisfy every wish of their offspring. In this unconscious race for the sublime fulfilment of their lives as ideal life partners , each loses his/her self identity in their quintessential togetherness with no thought for any reward other than the simple joys of a sharing-and- giving relationship that marks them out as an exemplary couple. While they thus advance further in age and maturity , and reach their sunset years  when the once fiercely blazing coals of passionate desires are reduced to smouldering embers, when the raging craze for carnal pleasures yields place to fading memories , they find enough leisure to mull over their life together and discover that they not only walk one path but also think identical thoughts , speak the same language , dream similar dreams, enjoy the same things, harbour common interests and work towards concurrent goals.
  As their relationship thus moves in a constructive direction leading to greater coherence, harmony, equilibrium and integrity in their life, true love , love as distinct from possessiveness, love that needs no reason blossoms and permeates every facet of their lives. What is more, it imbues and informs all their other relationships with a  deeper meaning and a profounder significance, and under the benevolent impact of such love without ownership, the lovers transformation into husband-father and wife-mother progresses steadily culminating in their becoming two good emotionally and spiritually evolved human beings, consummated in their sublime union where in each is lost to him/herself with austerity , altruism and serenity writ large on their faces, indeed these become their hallmarks.
 B2-12
  That I am too rich to borrow and too poor to lend makes it so much the easier for me to live by the sage to counsel of the Bard of Avon—“Neither a lender nor a borrower be”.
  Yet, at the same time, wisdom born of experience reminds me that I am not so rich as not to need to cut down on my needs nor too poor to give to a good cause; there is ample scope for both.