Friday, October 13, 2017

छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-5

छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-5
1. प्रहर्षिणी :   (अतिजगती)
म्नौ ज्रौ : त्रिदशयति: प्रहर्षिणीयम्
                                     
U U U      I I I         IUI    UIU    U
   म्नौ ज्रौ त्रिदश    यति:प्र हर्षिणी यम्
వ్యక్తగ్రావయతి( బ్రహర్షిణీ సమాఖ్యన్
  U U U      I I I         IUI    UIU    U
వ్యక్తగ్రా    వయతి  బ్రహర్షి  ణీ సమా   ఖ్యన్
                    ***
2. मालिनी: (अतिशक्वरी) 

ननमयययुतेयं मालिनी भोगिलोकै:
                               
   III    III    UUU    IUU      IUU
ननम यययु तेयं मा लिनीभो गिलोकै:
మకుటవిమలమూర్తిన్ మాలినీవృత్తపూర్తిన్
III        III        UUU       IUU      IUU
మకుట- విమల -మూర్తిన్ మా- లినీవృ త్తపూర్తిన్
                       ***
3. वसन्ततिलका-   (अष्टि ) 
उक्ता वसन्ततिलका तभजाजगौग:
 
UUI     UII-        IUI      IUI      UU
उक्ताव -सन्तति -लका भजाज- गौ :
పారన్వసంత తిలకాఖ్య మొనర్తురొప్పన్

UUI     UII-        IUI      IUI      UU
పారన్వ - సంతతి - లకాఖ్య -మొనర్తు - రొప్పన్
                   ***
4. मन्दाक्रान्ता :-यति 10.अत्यष्टि 
मन्दाक्रान्ता जलधि षडगै म्भौ नतौ ताद्गुरुश्चेत् 
                                         
UUU     UI        -III-     UUI       -UUI- UU
मन्दाक्रा-न्ताजल-धिषड-गैम्भौन-तौताद्गु- रुश्चेत् 
మందాక్రాంతా మభనతతగా మండితాశాయతుల్గాన్
UUU       UII     III      UUI       UUI       UU
మందాక్రాం తామభ నతత  గా మండి తాశాయ తుల్గాన్
5. पृथ्वी :- (अत्यष्टि)   लग

जसौ जसयला वसुग्रहयतिश्च पृथ्वीगुरु:
                                    लग

IUI       IIU      IUI    IIU   IUU       IU
जसौज सयला  वसुग्र हयति श्चपृथ्वी  गुरु:

బిస ప్రసవలోచనా వినుము పృధ్వినా పృధ్విలో
                                          

IUI     IIU       IUI    IIU           IUU         IU
బిసప్ర  సవలో చనావి  నుముపృ  ధ్వినాపృ  ధ్విలో
                        ***
6. शिखरिणी:- अत्यष्टि :

रसै रुद्रैश्चिन्ना यमनसभलाग: शिखरिणी
                                       
IUU  -UUU-        III-   IIU-   UII       IU
रसैरु  द्रैश्चिन्ना  यमन सभला :शिख रिणी

ద్విజశ్రే ష్ఠుల్మెచ్చ న్శిఖరి ణికడున్  విశ్రుత మగున్  
   IUU      UUU        III      IIU         UII       IU
  ద్విజశ్రే   ష్ఠుల్మెచ్చ  న్శిఖరి  ణికడున్   విశ్రుత  మగున్  

7. शार्दूलविक्रीडितम्—अतिधृति
सूर्याश्वैर्मसजास्ततास्स गुरव: शार्दूलविक्रीडितम्
                            
UUU-IIU-IUI –IIU-UUI-UUI-U
सूर्याश्वै र्मसजा स्ततास्स  गुरव:  शार्दूल विक्रीडि तम्

                            
UUU -   IIU-     IUI –      IIU-     UUI -  UUI  U
ద్మస్థా యనమో స్తుతేయ నుచునీ శార్దూల విక్రీడి  తన్   
8. स्रग्धरा prakriti chandas 2,09,7,152.  
 Three times yati muni stands for 7 .yati is after 7-14-21

म्रभ्नैर्यानां क्रमेण त्रिमुनियतियुता स्रग्धरा कीर्तितेयम्
         -     -   -    -    -    

    UUU-      UIU -    UII -   III       IUU      -IUU    IUU
  म्रभ्नैर्या     नां क्रमे   त्रिमु  नियति   युतास्र  ग्धराकी  र्तितेयम्

జిల్లం జేయ౦ గవీంద్రుల్ జితదనుజ గురుం  జెప్పుదుర్ స్రగ్ధరాఖ్యన్
UUU   -  UIU  -          UII      -III –      IUU –     IUU          - IUU
జిల్లంజే య౦గవీం   ద్రుల్ జి  దనుజ  గురుంజె   ప్పుదుర్ స్ర    గ్ధరాఖ్యన్   
                              *****
 






Tuesday, October 10, 2017

छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-4

छन्दस्-ఛందస్సు -Prosody- Lesson-4
 1. वंशस्थम् 2. द्रुतविलम्बितम् 3. स्रग्विणी 4. भुजङ्गप्रयातम्
 5. जलोद्धतगति:
 जगतीछन्द: ( 12 letters) This contains 4096 meters .
1. वंशस्थम् (వంశస్థ౦) ( - - )
जतौ तु वंशस्थमुदीरितं जरौ
(                    )
IUI    UUI   IUI    UIU  
जतौ तु  वंशस्थ मुदीरि तं जरौ
   నుతింప వంశస్థమనూనమై చనున్  
  నుతింప  వంశస్థ  మనూన  మై చనున్
     (                             )  
2. द्रुतविलम्बितम् (ద్రుతవిలంబితం): ( ) - जगतीछन्द: द्रुतविलम्बितमाह नभौ भरौ
( )
   III         UII      UII      UIU
द्रुतवि लम्बित माह न भौ भरौ
  ద్రుతవిలంబితతోషితరీతులన్
( --)
 ద్రుతవి లంబిత తోషిత రీతులన్ 
III         UII      UII      UIU

3. स्रग्विणी (స్రగ్విణీ)---( जगतीछन्द) (12 letters)
 रैश्चतुर्भिर्युता स्रग्विणी सम्मता
(---)
UIU     UIU     UIU      UIU
रैश्चतु र्भिर्युता स्रग्विणी सम्मता
    భావనా తీతునిం బల్కగా స్రగ్విణీ
(---)
భావనా తీతునిం బల్కగా స్రగ్విణీ
UIU     UIU     UIU      UIU

4. भुजङ्गप्रयातम् (భుజంగప్రయాతం)--- (जगतीछन्द)
भुजङ्गप्रयातं भवेद्यैश्चतुर्भि:
(---)
IUU-IUU-IUU-IUU
भुजङ्गप्रयातं भवेद्यैश्चतुर्भि:
భుజంగప్రయాతాఖ్యముల్ నాల్గు యాలన్
(--- )
IUU   IUU  IUU  IUU
 భుజంగ  ప్రయాతా ఖ్యముల్ నా ల్గుయాలన్
 5. जलोद्धतगति: జలోద్ధతగతి ( -- )(जगतीछन्द:)
रसैर्जसजसा जलोद्धतगति: ( -- )
IUI—IIU—IUI--IIU
रसैर्ज  सजसा  जलोद्ध तगति:
    జలోద్ధతగతిన్ దిశా గజయతిన్
                                 
IUI    IIU   IUI    IIU

జలోద్ధ తగతిన్  దిశాగ జయతిన్