A sloka from Gathaasaptasathi

A sloka from Gathaasaptasathi written by Hala of  Satavahana dynasty

Dr. DurgaprasadaRao Chilakamarthi

 अउलीनो  दोमुहओ ता महुरो भोअणं मुहे जाव |

मुरवो व्व खलो जिण्णम्मि  भोअणे विरसमारसई ||

                (Maharastree prakrit)

(अकुलीनो द्विमुख: तावन्मधुरो भोजनं मुखे यावत्

मुरज इव खलो जीर्णे भोजने विरसमाचरति )

ఏ విధంగా అకులీనుడు (అ+కు+లీన: కు అంటే భూమి లీన: అంటే ఉండేవాడు ఇక అకులీన: అంటే నేలమీద నిలబడనివాడు ) కులీనుడు కాని వాడు అంటే నీచుడు తబలా ( తబలా కూడ నేలమీద నిలబడదు ) వాద్యపరికరం వలె రెండు నోళ్ళు కలవాడు ( తబలాకు కూడ రెండు ముఖాలుంటాయి ) . తబలాకు ఏవిధంగా లేపనం పూస్తే బాగా మధురంగా  శబ్దం చేసి ఆ తరువాత లేపనం ఆరి  పోగానే ఇంకో విధంగా ధ్వని చేస్తుందో అదే విధంగా నీచుడు తనకు మంచిభోజనం  లభించినప్పుడు మధురంగా మాట్లాడతాడు . అది జీర్ణం కాగానే కటువుగా మారిపోతాడు . అంటే తనపని సాగుతున్నంతవరకు  మధురంగా మాట్లాడతాడని తనపని పూర్తికాగానే  కటువుగా మారిపోతాడని ఇష్టం వచ్చినట్లు మాట్లాడతాడని తాత్పర్యం .   ఈ శ్లోకం సాతవాహనవంశానికి చెందిన హాలుని గాథాసప్తశతిలోనిది . ఈ శ్లోకం మహారాష్ట్రీ ప్రాకృతభాషకు సంబంధించినది .

మంచివాడు త్రికరణశుద్దితో ఒకే విధంగా ఉంటాడు . ఏది మనసులో అనుకుంటాడో అదే చెభుతాడు . ఏది చెబుతాడో అదే ఆచరిస్తాడు . అలాగే ఎప్పుడు ఒకే విధంగా ప్రవర్తిస్తాడు ముందొక లాగ తరువాత మరో లాగ ప్రవర్తించడు.   కాని నీచుడు అలా కాకుండా స్వార్థ పూరితుడై ప్రవర్తిస్తాడని తాత్పర్యం .

 >>>>>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<