The Yoga Sutras of Patanjali-8,9,10 &11

The Yoga Sutras of Patanjali-8,9,10 &11

(పతంజలి యోగసూత్రములు)

Dr. Chilakamarthi Durgaprasada Rao

8. विपर्ययो  मिथ्याज्ञानमतद्रूपप्रतिष्टम्

 (విపర్యయో మిథ్యాజ్ఞాన మతద్రూపప్రతిష్ఠ౦)

విపర్యయం అంటే తప్పుడు జ్ఞానం . అది కాని దాని యందు అది అనే బుద్ధి . ఏ వస్తువైనా ఆ వస్తువును ఆ వస్తువుగా చూస్తే లేదా కనిపిస్తే  ఎటువంటి ఇబ్బంది ఉండదు .  ఉదాహరణకి ఒక పాము పాముగా, త్రాడు త్రాడుగ  మనకు కనిపిస్తే ఎటువంటి ప్రమాదం లేదు; అలాగే ఆవు, ఆవుగా ; పెద్దపులి, పెద్దపులిగా కనిపిస్తే ప్రమాదం లేదు . మనం జాగ్రత్త పడొచ్చు . కాని  పాము, త్రాడుగా; త్రాడు, పాముగా; అలాగే ఆవు, పులిగా పులి, ఆవుగా కనిపిస్తే మాత్రం  ప్రమాదం .  దీన్ని శాస్త్రీయంగా అవిద్య అంటారు . అనిత్య , అశుచి , దు:ఖ, అనాత్మసు నిత్య, శుచి, సుఖ , ఆత్మఖ్యాతి రవిద్యా”  అని దాని నిర్వచనం . దీన్ని బట్టి అనిత్యమైన దానిని నిత్యం గాను , ఆశుచిని శుచిగాను , దు:ఖాన్ని సుఖంగాను , అనాత్మను ఆత్మగాను భావించడమే అవిద్య. ఇదే విపరీత జ్ఞానం. ఈ విపర్యయ జ్ఞానంలో మనస్సు ప్రవర్తించుట ఎలా ప్రమాదమో ప్రత్యక్ష , అనుమాన ములందు కూడ మనస్సు ప్రవర్తించుట ప్రమాదమే కాబట్టి అది  తగదని యోగశాస్త్రం చెబుతోంది . అందుకే

“అనాత్మని చ దేహాదావాత్మ బుద్ధిస్తు దేహినా

మవిద్యా తత్కృతో బంధ: తన్నాశో మోక్ష ఉచ్యతే”  అన్నారు శాస్త్ర కారులు. అనాత్మలైన శరీరాదులందు ఆత్మబుద్ధి కలిగియు౦డడం అవిద్యా . అది బంధానికి దారితీస్తుంది . అది తొలగడమే   మోక్ష౦  .

I.9. शब्दज्ञानानुपाती  वस्तुशून्यो विकल्प:
శబ్దజ్ఞానానుపాతీ వస్తుశూన్యో వికల్ప:

వికల్పమంటే ఒక  పదం/శబ్దం మనకు తెలుసుగాని దానికి సంబంధించిన వస్తువు ఉండదు. వంధ్యాపుత్రుడు (గొడ్రాలిబిడ్డ) అనే పదం వినడానికి బాగానే ఉంది గాని ఆ వ్యక్తి కనిపించడు . అలాగే ఆకాశకుసుమం అనే పదం వినడానికి బాగానే ఉంది గాని అది కనిపించదు .   మన మనస్సులో ఇటు వంటి జ్ఞానం కూడ కలుగుతో ఉంటుంది . ఇపుడు ‘నిద్ర’ అంటే ఏంటో తెలుసు కుందాం.

 I.10. अभावप्रत्ययालम्बना वृत्त्ति: निद्रा

(అభావ ప్రత్యయాలంబనా నిద్రా)

అభావప్రత్యయ= శూన్య జ్ఞానం , ఆలంబనా = ఆలంబనముగాగల వృత్తి:= చిత్తవృత్తి ; నిద్రా = నిద్ర అనబడును . మనకు నిత్యజీవితంలో మెలకువ , కల , నిద్ర అనే మూడు దశలు ఉంటాయి . మెలకువ, స్వప్నం (కల) కాక చిత్తమునకు కలుగు వృత్తియే నిద్ర . నేను నిద్ర పోయాను నాకేమి తెలియదు అనే అనుభవానికి శూన్యజ్ఞానమే ఆలంబన . చిత్తము ఆ నిద్ర యందు ఎల్లప్పుడు లగ్నం ఔతుంది కాబట్టి ఈ నిద్రను కూడ జయించాలని యోగశాస్త్రం చెబుతోంది .    

1.     11. अनुभूतविषयासंप्रमोष:स्मृति:

(అనుభూతవిషయాసంప్రమోష: స్మృతి:)

अनुभूत= అనుభవించిన ; विषय= విషయములయొక్క ; असंप्रमोष:= తుడిచి వేయ బడకపోవుటయే ( మాటి మాటికి జ్ఞాపకమునకు వచ్చుటయే ; स्मृति:=స్మృతి . దీన్ని కూడ నివారించాలని యోగశాస్త్రం భావిస్తోంది . అంటే జ్ఞాపక శక్తిగల మన మనస్సు ఎప్పుడో జరిగిపోయిన విషయములను కూడ మాటిమాటికి స్మరిస్తూ ఉంటుంది . దీన్ని కూడఅదుపులో ఉంచుకోవాలని యోగశాస్త్రం భావిస్తోంది .