యోచనతో యాచన

యోచనతో యాచన

డా|| చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు.

అవి అనవేముడనే రాజు  రాజ్యాన్ని పరిపాలిస్తున్న రోజలు . ఒక నాడు  ఆయన  ఆస్థానానికి  ఒక  కవి వచ్చాడు . రాజును స్తుతిస్తూ  చాల అందమైన ఒక శ్లోకం ఆశువుగా ఇలా చెప్పాడు.
अनवेममहीपाल! स्वस्त्यस्तु तव बाहवे
आहवे रिपुदोर्दण्डचन्द्रमण्डलराहवे 

“అనవేమమహీపాల! స్వస్త్యస్తు తవ బాహవే

ఆహవే రిపుదోర్డండ చంద్రమండలరాహవే”

ఓ అనవేమమహీపాల! యుద్ధంలో శత్రువుల భుజదండమనే  చంద్రమండలానికి రాహువు వంటిదైన నీ చేతికి జయము  కలుగుగాక అని ఆ పద్యం యొక్క అర్థం .

ఈ పద్యం విన్న రాజు, కవి పొగడ్తకు ముగ్ధుడై ముచ్చటగా మూడు వేలు ఇవ్వాలని అనుకున్నాడు. వెంటనే కవికి మూడువేల వరహాలు ఇమ్మని భటులను ఆజ్ఞాపించాడు. సొమ్ము సిద్ధమైoది.

రాజు మూడువేల వరహాలిస్తున్నాడని గ్రహిoచిన కవి రాజుతో ఓ మహారాజా! ఇది చాల అన్యాయం. ఎoదుకంటే నేనే  మీకు నాలుగువేలిచ్చాను కదా! మీరు నాకు మూడువేలివ్వడం  సబబుకాదన్నాడు.

నువ్వు నాకు నాలుగు వేలివ్వడమేoటి? అన్నాడు రాజు తనకు ఏమి అర్థంకాక . అపుడు కవి రాజుతో మీరే చూడండి మహారాజా!  ‘అనవేమ’ లో  ఒక ‘వే’ ఉంది. ‘బాహవే’  లో మరో ‘వే’ ఉంది. అలాగే ‘ఆహవే’ లో ఒక ‘వే’ , ‘రాహవే’లో ఇంకొక ‘వే’ మొత్తం నాలుగు వేలు లేవా!. అవి మీకు నేనిచ్చినవే కదా! అన్నాడు. రాజు ఆశ్చర్యం నుంచి తేరుకోలేక పోయాడు . సరే ! అటైతే ఐదు వేలు తీసుకోమన్నాడు కవిని . వెంటనే కవి మహారాజా ! మేము ఆఱువేలనియోగులము . మీరు   కేవలం ఐదువేలిచ్చి మమ్మల్ని అవమానిoచడమేమీ బాగుoడలేదన్నాడు. ఇక రాజుకు ఎందుకో  ఏడు సంఖ్య శుభం కాదనిపిoచింది . అందుకని  ఎనిమిది వేలివ్వడానికి సిద్ధమయ్యాడు. అపుడు కవి రాజుతో  రాజా! ఎనిమిది ఛిన్నాభిన్నమయ్యే  సoఖ్య. అలా ఇవ్వడం మీకూ మంచిది కాదు , తీసుకోవడం నాకూ మంచిది కాదు అనేసరికి రాజు తొమ్మిదివేలిచ్చి ఆ కవిని యథావిధిగా సత్కరించి పంపించాడు. ఈ విధంగా యోచనతో మూడురెట్లు ఎక్కువ పారితోషికం రాబట్టిన  కవి ప్రతిభ ప్రశంసనీయం.

                                     ****************