SPOKEN SANSKRIT-19
Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi
Lesson—15
Unit-1 अभवत्
n अभवत् = became/was .
1. बालक: युवक: अभवत् || Boy became a young
man.
2.बालपादप: वृक्ष: अभवत् || Plant has become a tree
3.स: मुख्यमन्त्री अभवत् अत: राजधान्यां निवसति || He became chief minister and was living in the capital.
4.स: पूर्वं अध्यापक: इदानीम् आचार्य: अभवत् || previously he was a lecturer and he became professor now.
5.पूर्वं सिद्धार्थ: अनन्तरं बुद्ध: अभवत् || previously he was Siddhartha and he became
Buddha.
Unit-2
क्त्वा (त्वा) is used to
denote incomplete action
1. पठति - > पठित्वा (చదివి) (having read/ after reading)
बालक: पुस्तकं पठित्वा परीक्षां लिखति
2.लिखति --> लिखित्वा (వ్రాసి) (having written / after
writing)
सीता परीक्षां लिखित्वा चलनचित्रं पश्यति
3. क्रीडतिà क्रीडित्वा (ఆడి) (having played/ after playing)
गोपाल: क्रीडां क्रीडित्वा विश्रान्तिं
स्वीकरोति.
4. पश्यतिà दृष्ट्वा (చూచి) (having seen/ after seeing)
आञ्जनेय: सीतां दृष्ट्वा
रामस्य वृत्तान्तं निवेदितवान्
5. वदति à उक्त्वा (చెప్పి )(having spoken / delivered)
अध्यापक: उपन्यासम् उक्त्वा ग्रन्थालयं गतवान् .
6. गच्छति à गत्वा (వెళ్ళి) (having gone/after going)
भक्त: देवालयं गत्वा पूजां करिष्यति
7. पिबति—> पीत्वा (త్రాగి) ( having drunk/after drinking)
बालिका क्षीरं पीत्वा पाठशालां गमिष्यति
8. पाययति --> पाययित्वा ( త్రాగించి) (having fed/after feeding)
माता शिशुं क्षीरं पाययित्वा पाकं करोति
Mother cooks food after feeding milk to her child
9. पृच्छति –> पृष्ट्वा (అడిగి) (having asked)
अध्यापक: प्रश्नं पृष्ट्वा समाधानं वदति
Having asked Question the teacher answers.
10. नयति –-> नीत्वा (తీసుకువెళ్ళి ) ( having taken)
बालक: पुस्तकं नीत्वा ग्रन्थालयं गतवान्
11. आनयति –-> आनीय (తీసుకు వచ్చి) (having brought)
बालिका नदीत: जलम्
आनीय सर्वेभ्य: दास्यति
12. मिलित्वा (కలుసు కొని) (having met)
आञ्जनेय: रामं मिलित्वा सुग्रीवस्य संदेशं विशदयति
13. त्यक्त्वा (విడిచి పెట్టి ) (having left / having given up)
राम: अयोध्यां त्यक्त्वा वनं गतवान् Having left Ayodhyaa, Rama went to forest.
14. खादतिà खादित्वा (తిని) (having eaten)
बालक: अन्नं खादित्वा पाठशालां गमिष्यति. After eating food the
boy will go to School.
15. करोति –-> कृत्वा (చేసి) having done / having conducted
पिता उद्योगं कृत्वा धनं संपादयति (Father is earning money by doing job in the office.
16. उत्तिष्ठति –-> उत्थाय (నిలబడి)
दशरथ: आसनात् उत्थाय मुनिं नमस्करोति ||
उपविशति -–> उपविश्य(కూర్చుండి)
राजा आसने उपविश्य सदस्यानां वचनानि शृणोति
A sentence with multiple participles:
बालक: पुस्तकं पठित्वा , परीक्षां
लिखित्वा , क्रीडां क्रीडित्वा चलनचित्रं पश्यति
Compose sentences using the following participles:
स्मरति – -> स्मृत्वा ( స్మరించి) having remembered स्थापयति –-> स्थापयित्वा (ఉంచి) having placed प्रेषयति –- > प्रेषयित्वा (పంపించి) having sent
ददाति –-> दत्वा (ఇచ్చి) having given शृणोति à श्रुत्वा (విని) having heard
Unit-3
बन्धुवाचकशब्दा:
n
माता = mother (తల్లి) रामस्य माता कौसल्या
n
पिता = father(తండ్రి) रामस्य पिता दशरथ:
n
मातामह: = mother’s father (తాతయ్య) गणेशस्य मातामह: हिमालय:
n
मातामही = mother’s mother(అమ్మమ్మ) गणेशस्य मातामही मेनका
n
पितामह:= father’s father (తాత) रामस्य पितामह: अज:
n
पितामही = father’s mother (నాయనమ్మ) रामस्य पितामही इन्दुमती
n
मातुल: mother’s brother (మేనమామ) दुर्योधनस्य मातुल:
शकुनि:
n
पितृव्य:= father’s brother(పినతండ్రి) दुर्योधनस्य पितृव्य: पाण्डुराज:
n
पति:= husband ( భర్త) सीताया: पति: राम:
n
पत्नी=wife(భార్య) शिवस्य पत्नी पार्वती
n
पुत्र:=son (కొడుకు) भीमस्य पुत्र: घटोत्कच:
n
पुत्री=daughter(కూతురు) जनकस्य पुत्री सीता
n
पौत्र:= grand son (మనుమడు) (son’s son) दशरथस्य पौत्र: लव:
n
जामाता = son-in-law(అల్లుడు) जनकस्य जामाता राम:
n
स्नुषा= daughter-in-law (కోడలు) पाण्डुराजस्य स्नुषा द्रौपदी
n
अग्रज:= elder brother(అన్న) अग्रजा = elder sister (అక్క)
n
अनुज:= younger brother(తమ్ముడు) अनुजा= younger sister (చెల్లి)
n
पौत्री= grand daughter ( son’s daughter) (మనుమరాలు) दौहित्र:= grand son (daughter’s son) (మనుమడు) दौहित्री = grand daughter ( daughter’s daughter) (మనుమరాలు) पितृष्वसा = father’s sister (మేనత్త)-- मातुलेय:= mother’s brother’ son (మేనమామ కొడుకు) मातृष्वसा= mother’s sister (పిన్ని)
स्याल:= wife’s brother (బావమరది ) ननंदा = husband’s sister (ఆడపడుచు)
Unit-4 वर्णवाचकशब्दा:
n
श्वेत: =white कृष्ण= black हरित:= green रक्त:= red पीत: = yellow नील:= blue धूसर:= dusk colour/gray or gray- brown (khaaki)
n
पाटल:= rose colour (gulaabi) कपिश: = brown
Unit- 5
रुचिवाचकशब्दा:
n
1. मधुर: ( తీపి) = sweet
चाकलेहस्य रुचि: मधुर:= The taste chocolate is sweet.
n
2. लवण: (lavaNaha) ఉప్పు = salt
समुद्रजलस्य रुचि: लवण: = The taste of sea water is salt
n
3. कषाय:= astringent (వగరు)
आमलकस्य रुचि: कषाय: The taste
of Indian gooseberry is astringent
n
4. आम्ल:= (పులుపు ) acid taste, sour
तिन्त्रिणी फलस्य रुचि: आम्ल: The taste of tamarind is sour.
n
5. तिक्त:= bitter (చేదు)
कारवेल्लस्य रुचि: तिक्त: The taste of bitter guard is
bitter
n
6. कटु:= a pungent taste( కారం).
मरीचिकाया: रुचि: कटु: The taste of pepper / chilly is pungent
******
