సంభాషణ సంస్కృతం-10

 సంభాషణ సంస్కృతం-10

డాక్టర్ .చిలకమర్తి దుర్గాప్రసాద రావు

dr.cdprao@gmail.com

Lesson-10

                                                            Unit-1

भविष्यत्काल:  / భవిష్యత్కాలం / Future Tense

(స:/సా)  పఠిష్యతి        (తౌ/తే) పఠిష్యత:     ( తే/తా:)  పఠిష్య౦తి

(स:) पठिष्यति -    ( तौ ) पठिष्यत: -   (ते) पठिष्यन्ति

(త్వం ) పఠిష్యసి     (యువాం)  పఠిష్యథ:    ( యూయం)  పఠిష్యథ

(त्वम्) पठिष्यसि -   (युवाम् ) पठिष्यथ: - (यूयम् ) पठिष्यथ

(అహం)  పఠిష్యామి     (ఆవాం)  పఠిష్యావ: (వయం)  పఠిష్యామ:

(अहम्) पठिष्यामि- (आवाम्) पठिष्याव:   - (वयम्) पठिष्याम:

    भविष्यत्काल:  ప్రథమపురుష ఏకవచన –ద్వివచన –బహువచనాలు

                       Future Tense III person singular, dual and plural

(स: / सा )  पठिष्यति = He /she will read     

(तौ / ते) पठिष्यत: = They two will read 

(ते/ता: )   पठिष्यन्ति= They all will read

भविष्यत्काल: మధ్యమపురుష ఏకవచన –ద్వివచన –బహువచనాలు

Future Tense II person singular, dual and plural

(त्वम्)    पठिष्यसि= You will read

(युवाम् ) पठिष्यथ:= You two will read

(यूयम् )  पठिष्यथ= You all will read

भविष्यत्काल:  ఉత్తమ పురుష ఏకవచన –ద్వివచన –బహువచనాలు

 Future Tense I person singular-dual and plural

    (अहम्)   पठिष्यामि= I will read 

   (आवाम्) पठिष्याव:= We two will read

( वयम्)   पठिष्याम: = We all will read.

ఈ క్రింది సర్వనామ పదాలను క్రియాపదాలను జత చేసి వాక్యాలు తయారు చెయ్యండి .

Singular number                        plural number        

      स:/सा                                 ते / ता:

     बालक:                                 बलाका:

    बालिका                                बालिका:

    भवान्                                 भवन्त:

    भवती                                 भवत्य: 

  /|\                                                        /|\

1.पठिष्यति    (చదువును)                           पठिष्यन्ति (చదువుదురు )

2.लेखिष्यति    (వ్రాయును )                         लेखिष्यन्ति (వ్రాయుడురు )

3.क्रीडिष्यति (ఆడును )                             क्रीडिष्यन्ति (ఆడెదరు)

4. द्रक्ष्यति    (చూచును )                           द्रक्ष्यन्ति (చూచెదరు )

5. दर्शयिष्यति  (చూపించును )                 दर्शयिष्यन्ति (చూపించెదరు) 

6. वदिष्यति     (చెప్పును )                         वदिष्यन्ति (చెప్పెదరు )

7. गमिष्यति      (వెళ్ళును )                        गमिष्यन्ति (వెళ్ళెదరు )

8 पास्यति       (త్రాగును )                         पास्यन्ति (త్రాగెదరు )

9. पाययिष्यति (త్రాగి౦చును )                   पाययिष्यन्ति (త్రాగించెదరు)

10. नर्तिष्यति  (నృత్యము చేయును )      नर्तिष्यन्ति

11. गास्यति (పాడును )                         गास्यन्ति

12.प्रक्ष्यति   (అడుగును )                     प्रक्ष्यन्ति

13.नेष्यति     (తీసుకు వెళ్ళును )          नेष्यन्ति

14. आनेष्यति    (తీసుకు వచ్చును )    आनेष्यन्ति

 15. पोषयिष्यति   (పోషి౦చును)       पोषयिष्यन्ति

`16. मापयिष्यति   కొలుచుట (scaleతో} मापयिष्यन्ति

17. तोलयिष्यति   బరువుచూచుట         तोलयिष्यन्ति

18. ज्ञापयिष्यति   జ్ఞాపకం చేయుట       ज्ञापयिष्यन्ति

19. प्रक्षालयिष्यति   (శుభ్రముచేయును )     प्रक्षालयिष्यन्ति

20. करिष्यति    (చేయును)                 करिष्यन्ति

21.  दास्यति   (ఇచ్చును )                 दास्यन्ति

22. पूजयिष्यति    (పుజి౦చును)     पूजयिष्यन्ति

  ఈ క్రింది వాక్యాలను సంస్కృత౦లో వ్రాయండి .

1. A boy will read a book / బాలుడు పుస్తకము చదువును

2. A girl will write a letter /బాలిక ఉత్తరము వ్రాయును 

3. His father will bring books / అతని తండ్రి పుస్తకములు తీసికొని వచ్చును

4. My mother will go to temple and pray to God / నా తల్లి గుడికి వెళ్లి దేవుని ప్రార్థించును

5. We go to the library and bring books/ మేము గ్రంథాలయమునకు వెళ్లి పుస్తకములు తెచ్చెదము 

6. They will go home and drink milk/ వారు ఇంటికి వెళ్లి పాలు త్రాగెదరు

7. I and my sister will eat food / నేను నా సోదరి అన్నము తినెదము 

8. Teacher will take the students to library/అధ్యాపకుడు విద్యార్థులను గ్రంథాలయమునకు తీసుకోని పోవును.

9. My father and mother will come to my school/ మా అమ్మ నాన్న మా బడికి వచ్చెదరు 

10. I shall go home and eat food/ నేను ఇంటికి వెళ్లి అన్నము తిందును .

Unit – 2              च  = చ ( మరియు / కూడ) and /also/ more over/ for/but etc.,  

 राम: वनं गतवान्  सीता च गतवती || రాముడు వనములకు వెళ్ళెను సీత కూడ  వెళ్ళెను .

      स: संस्कृतं न केवलं वदति लिखति च =  అతడు సంస్కృతం మాట్లాడడమే కాదు వ్రాయగలడు కూడ.

 स: न केवलं पठति किन्तु पाठयति च  = అతడు చదవడమే కాదు బోధనకూడ చేయగలడు. 

सा  क्षीरं तक्रं च विक्रीणाति = she sells milk and butter milk also.

      Unit-3                                   संबोधनम् (Vocative case)

     ఎవరినైనా పిలిచేటప్పుడు  ఈ విధంగా పిలువవలెను .

      पुत्र:------------हे पुत्र !      हेपुत्रौ!               हे पुत्रा:

      कवि:----------हे कवे!       हे कवी             हे कवय:

      भानु: ----------हे भानो    हे भानू                हे  भानव:

      महिला ------हे महिले    हे महिले              हे महिला :

      पुत्री--- हे  पुत्रि !    हे पुत्र्यौ:  हे पुत्र्य:

      मित्रम् --- हे मित्र ! -- हे मित्रे -- हे मित्राणि

గమనిక :- మిత్ర శబ్దం స్నేహితుడు అనే అర్థంలో నపుంసకలింగంలో ఉంటుంది .

ఒకవేళ పు౦లింగంలో మిత్ర: అని ఉంటే ఆపదానికి సూర్యుడు అని అర్థం .

మనం  సంబోధనలో  भो---अयि – हे అనే పదాలు కూడ వాడుకోవచ్చు . ఉదా :--

    भो पुत्र---अयि पुत्र  ముదలైనవి .

      Unit-4            अत: (అత:) = అందువలన as / because / that is why/so/ so that

मम बुभुक्षा नास्ति  अत: अन्नं न खादामि = నాకు ఆకలి లేదు అందువల్ల అన్నం తినను . I don’t take food as I am not hungry.

दीप : नास्ति अत: स: न पठति | దీపం లేదు అందువల్ల అతడు చదవడం లేదు.

There is no light that is why he is not reading.

अद्य कळाशालाया: विराम: अत: सा चलनचित्रं पश्यति =  నేడు కాలేజికి సెలవు , అందువల్ల ఆమె సినిమా చూస్తోంది. There is holiday for college so she viewing cinema.

SANSKRIT SLOKA : – 10. ఇది కంఠస్థ౦ చెయ్యండి .

एकाकी  जायते जन्तु:  एकाकी म्रियते तथा |

स्वेनैव ह्यनुभूयेते  स्वकृते सुकृतदुष्कृते ||

ఏకాకీ జాయతే జంతు: ఏకాకీ మ్రియతే తథా

స్వేనైవ హ్యనుభూయేతే స్వకృతే సుకృతదుష్కృతే 

( రచయిత:-  డాక్టర్ . ధూళిపాల అర్కసోమయాజి )

ప్రతిజీవి ఒంటరిగానే జన్మిస్తుంది . ఒంటరిగానే మరణిస్తుంది . తాను చేసిన పాపపుణ్యముల  ఫలితం తానే స్వయంగా అనుభవిస్తుంది