Sunday, January 31, 2016

SPOKEN SANSKRIT-10

SPOKEN SANSKRIT-10
Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi

Lesson—6/1
कति? (Kati?)= How many?

n      Question: शिवस्य नेत्राणि कति सन्ति? (shivasya netraaNi kati santi?
n      Answer:   शिवस्य नेत्राणि त्रीणि सन्ति = Siva’s eyes are three
n      Question: पाण्डवा: कति सन्ति? ( pandavaah kati santi?)
n      Answer:   पाण्डवा: पञ्च   सन्ति = pandavaas are five
n      Question: कौरवसोदरा: कति सन्ति? kauravasodaraah kati santi?)
n      Answer:   कौरवसोदरा: शतम् सन्ति = kauravabrothers are hundred
n      Question: रावणस्य मुखानि कति सन्ति? raavaNasya mukhaani kati santi?)
n      Answer:   रावणस्य दश मुखानि सन्ति? सन्ति (The faces of Ravana are ten)
n      Question: रावणस्य कति हस्ता:सन्ति? Raavanasya kati hastaah santi?
n      Answer:   रावणस्य विंशति हस्ता: सन्ति = Ravana’s heads are twenty

Lesson—6/2
सप्तमीविभक्ति: = Locative case
It speaks of the location of a particular thing.
Masculine Gender

NOMINATIVE CASE:                  LOCATIVE CASE
प्रथमाविभक्ति:                                     सप्तमीविभक्ति:
                      आसन्द:                            आसन्दे  ( in a chair)
Example:-- अध्यापक: आसन्दे  उपविशति = The teacher is sitting in a chair.
                       हस्त:                             हस्ते (in the hand
Example:--पुस्तकं मम हस्ते अस्ति=      A book is in my hand.
                                         आकाश: (sky)                आकाशे (in the sky)
Example:- सूर्य: आकाशे अस्ति = The Sun is in the sky.
घट: (pot)                         घटे (in a pot)
 Example:-- जलं घटे अस्ति ( The water is in the pot)

Feminine Gender

n      NOMINATIVE CASE:                           LOCATIVE CASE;
                            शाखा ( branch)              शाखायाम्  ( in the branch)
Example:-- वृक्षस्य शाखायां पक्षी अस्ति ( A bird is in the branch of a tree)
                         नौका (ship)                       नौकायाम् ( in the ship)
Example:--नाविक: नौकायाम् अस्ति (A sailor is in the ship)
            गङ्गा (river Ggnges)  गङ्गायाम् (Ganges)
Example: गङ्गायां स्वच्छता अस्ति (There is purity in the river Ganges)  
                       नदी (river)                      नद्याम् ( in the river)
Example:--नद्यां मकर: अस्ति (A crocodile is in the river)
सप्तमीविभक्ति: = Locative case
Neuter Gender
NOMINATIVE CASE: --- LOCATIVE CASE:
                                               जलम्             जले (jale) (in water)
Example:-  जले मीन: अस्ति ( A fish is in water)
                                               पुष्पम्           पुष्पे ( pushpe) ( in flower)
     Example:-   सगन्ध: पुष्पे अस्ति ( Fragrance is in flower)
                                           विमानम्  -- विमाने (in a plane)
Example:-  सैनिक: विमाने उपविशति (A soldier is sitting in a plane)
पात्रम्              पात्रे (in a vessel)
Example:-  पात्रे शर्करा अस्ति = Sugar is in the vessel
Answer the folloing in Sanskrit
1.      भवत: / भवत्या: गृहे कति दण्डदीपा: (tube lights) सन्ति?
2.      भवत्या:/ भवत: कलाशालायां कति अध्यापका: (teachers) सन्ति?
3.      मम हस्ते कति अङ्गुल्य:( fingers) सन्ति? 
4.      अस्माकं देशे कति नद्य: (rivers) सन्ति?
5.      क्रिकेट क्रीडायां पक्षे (in one group) कति क्रीडाकारा: सन्ति?  
Lesson—6/3
कदा (kadaa)=when
n      भवान् कदा दन्तधावनं करोति? = When do you brush your teeth?
    (Bhavaan kadaa dantadhaavanaM karoti) ?
n       भवती कदा पाठशालां गच्छति? =  When do you go to school?
     ( Bhavatee kadaa paaThashaalaaM gachchati ?)
n       स: कदा परीक्षां लिखति ? When does he write the examination?
      (saha kadaa  pareekShaaM likhati ?)
n      बालक: कदा उत्तिष्ठति = When does the boy get up?
      (baalakah kadaa uttishThati?)
Lesson--6/4

Names of the days in a week

n      प्रपरह्य: (praparahyaha) The day before the day before yesterday
n      परह्य: (parahyaha) Day before yesterday
n      ह्य:(hyaha) Yesterday

n      अद्य  (adya)Today


n       श्वः    (svaha) Tomorrow
n      परश्वः (parashvah) Day after tomorrow
n      प्रपरश्व (praparashvah) The day after the day after tomorrow

n      प्रपरह्य:  गुरुवासर: = The day before the day before yesterday  was Thursday
n      परह्य: शुक्रवासर: =The day before yesterday was Friday
n      ह्य: शनिवासर: =Yesterday was Saturday
n      अद्य भानुवासर: = Today is Sunday
n      श्वः     सोमवासर: = Tomorrow will be  Monday
n      परश्वः कुजवासर: = The day after tomorrow will be Tuesday
n      प्रपरश्व बुधवासर:= The day after the day after tomorrow will be Wednesday

SLOKA-5

श्व: कार्यमद्य कुर्वीत अद्यकार्यं तु साम्प्रतम्
फलके प्रलये भावी करिष्यति पुन: कदा?
Shvahkaaryamadya kurveeta
Adya kaaryaM tu saaMpratam
Phalake pralaye bhaavee
KariShyati punah kadaa?

One should do the work of tomorrow on today itself and the work of today now itself. When the destruction is inevitable in future as designed by fate when any one can do it again?   

******

Wednesday, January 27, 2016

SPOKEN SANSKRIT-9

SPOKEN SANSKRIT-9
Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi
Lesson- 5/1
शब्दानां बहुवचनरूपाणि-पुंलिङ्गशब्दा:
Plural forms of masculine words
     
Singular             Plural
n      बालक: (boy) --- बालका: (boys)
n      वृक्ष: (tree)--- वृक्षा: (trees)
n      ग्राम: (village)--- ग्रामा: (villages)
n      देश: (country)--- देशा: (countries)
n      पण्डित: (scholar)--पण्डिता: (scholars)
n      अध्यापक: (teacher) अध्यापका: (teachers)
n      कवि: (poet) ---कवय: (poets)
n      मणि: (jewel) -- मणय: (jewels)
n      गुरु: (preceptor)-- गुरव: ( preceptors)
n      भानु: (sun) - भानव:(suns)

Plural forms feminine words
स्त्रीलिङ्गशब्दानां बहुवचनरूपाणि

           Singular           Plural
n      बालिका (girl) --- बालिका: (girls)
n      महिला (woman) --- महिला: (women)
n      पाठशाला (school)--- पाठशाला: (schools)
n      माला (garland) माला: (garlands)
n      अध्यापिका  (Lady teacher)–अध्यापिका: (lady teachers)
n      लता ( creeper)   -लता: (creepers)
n      नदी- (river)      -नद्य:( (rivers)
n      वधूः ( bride)      -वध्व: (brides)
Plural forms of neuter words
नपुंसकलिंगशब्दानां बहुवचनरूपाणि
n      Singular           Plural

n      मुखम् (face)--- मुखानि (faces)
n      नक्षत्रम् (star)--- नक्षत्राणि (stars)
n      पुष्पम् (flower)---पुष्पाणि (flowers)
n      पुस्तकम् (book)---पुस्तकानि ( books)
n      नेत्रम् (eye)---नेत्राणि (eyes)
n      चित्रम् (picture)--- चित्राणि (pictures)
n      पत्रम् ( leaf)---पत्राणि (leaves)
n      मित्रम् (friend)--- मित्राणि (friends)

n      सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
n      Plural forms OF PRONOUNS
n      तेएते के?
n      ता:--एता:--का: ?
n      तानि एतानि कानि?
n      भवान्भवन्त:
n      भवतीभवत्य:
n      अहम् वयम्
                                                                   ******
n      सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
n      Plural forms of pronouns (masculine gender).

              Singular                                Plural
n      स: बालक: (he is a boy) ---ते बालका: (they are boys)
n      एष: बालक:( this is a boy) --- एते बालका: (these are boys)
n      क: बालक: (who is a boy?)  --- के  बालका: (who are  boys? )
सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Plural forms of pronouns (feminine gender)
                                            ता:--एता:--का:?
n      सा बालिका (She is a girl)-- ता: बालिका: (Those are girls)
n      एषा बालिका ( This is a girl) -- एता: बालिका: (These are girls)
n      का:बालिका:? (Who are girls?)  ता: बालिका: (They are girls)
n      ता: का:?  (Who are they?) ता: बालिका: (They are girls)
n      एता: का:? (Who are these?)  एता: बालिका: (There are girls) 

सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Plural forms of pronouns in neuter gender
तानि एतानि कानि?
            Singular                                          Plural
n      तत्  पुष्पम् (That is a flower)     तानि पुष्पाणि( Those are flowers)
n      एतत् पत्रम् ( This is a flower)     एतानि पत्राणि (There are flowers)
n      तत् किम्? (What is that?)        तानि कानि? (What are those?)
सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Plural forms of Pronouns masculine gender
भवान्         भवन्त:

           Singular             Plural
n      भवान् बालक:        भवन्त: बालका:
    (You are a boy) --- (You are boys)
n      भवान् अध्यापक: --- भवन्त: अध्यापका:
     (You are a teacher) --- (You are teachers)
n      भवान् पुरुष:    ---- भवन्त: पुरुषा:
    (You are a man) --- (You are men)
n      भवान् देशभक्त: --- भवन्त: देशभक्ता:
    (You are a patriot)--- (You are patriots)

सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Plural forms of pronouns feminine gender
भवती --- भवत्य:
            
            Singular             Plural
n      भवती बालिका--- भवत्य: बालिका:
      (You are a girl) --- (You are girls)
n       भवती महिला          भवत्य: महिला:
     (You are a woman)   (You are women)

सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Plural forms of Pronouns I person   
               
अहम् (I)  --- वयम् (we)
n      अहं भारतीय:                                वयं भारतीया:
     (I am an Indian)                     (We are Indians) 
n      अहम्  अध्यापक:                     वयम् अध्यापका:
       I am a teacher)                     (We are teachers)

सर्वनामशब्दानां बहुवचनरुपाणि
Complete list of Plural forms

तेएते के
ता:--एता:--का:
तानि एतानि कानि
भवान्भवन्त:
भवतीभवत्य:
अहम् वयम्
********
Lesson5/3
सन्ति
(asti)    -   (santi)
                                                     अस्ति (is)  सन्ति (are)
       
     Singular                                                    Plural
n      दीप: अस्ति ( Lamp is there)           दीपा: सन्ति (Lamps are there)
n      पाठशाला अस्ति ( School is there)      पाठशाला: सन्ति ( Schools are there)
n      पुस्तकम् अस्ति (Book is there )       पुस्तकानि सन्ति (Books are there)
n      वृक्ष: अस्ति  (Tree is there)           वृक्षा: सन्ति (Trees are there)
n      नदी अस्ति (River is there)            नद्य: सन्ति (Rivers are there)
n      वधू: अस्ति  (Bride is there )           वध्व: सन्ति (Brides are there)

                                                         SANSKRIT SLOKA-4
पक्षिणां बलमाकाशं पातिव्रत्यं तु योषिताम्
दुर्बलानां बलं राजा  बालानां रोदनं बलम्
PakShiNaaM  balamaakaashaM
PativratyaM  tu  yoshitaaM
DurbalaaNaaM  balaM  raajaa
BaalaanaaM   rodanaM  balam

Sky is the strength of birds. Chastity is the strength of women.
King is the strength of weak persons. Weeping is the strength of kids.

n