సంభాషణ సంస్కృతం -6

సంభాషణ సంస్కృతం -6

Lesson—6

Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi

dr.cdprao@gmail.com

Lesson—6/1

कति? (కతి?) (ఎన్ని? ) = How many?

ఇంతవరకు మనం అంకెలు , సంఖ్యావాచకాలు నేర్చుకున్నాం . ఇప్పుడు ఎవరైనా సంఖ్యా వాచకాలకు సంబంధించిన ప్రశ్నలడిగితే సమాధానం ఎలా చెప్పాలో నేర్చుకుందాం . 

n     Question: शिवस्य नेत्राणि कति सन्ति? శివస్య నేత్రాణి కతి ? (శివునకు  ఎన్ని కన్నులు ?

n     Answer:   शिवस्य नेत्राणि त्रीणि सन्ति (శివస్య నేత్రాణి త్రీణి ) శివునకు మూడు కన్నులు .

n     Question: पाण्डवा: कति सन्ति? (పాండవా: కతి సంతి ?) పాండవులు ఎంత మంది ?

n     Answer:   पाण्डवा: पञ्च   सन्ति (పాండవా: పంచ సంతి ? ) పాండవులు ఐదుగురు

n     Question: कौरवसोदरा: कति सन्ति? ( కౌరవసోదరా: కతి సంతి ?) కౌరవసోదరులు ఎందరు ?

n     Answer:   कौरवसोदरा: शतम् सन्ति = (కౌరవా: శతం సంతి )

n     Question: रावणस्य मुखानि कति सन्ति? ( రావణస్య ముఖాని కతి సంతి?) రావణునికి ముఖము లెన్ని ?

n     Answer:   रावणस्य दश मुखानि सन्ति (రావణస్య దశముఖాని సంతి) (రావణునకు పది ముఖములు )

n     Question: रावणस्य कति हस्ता:सन्ति?(రావణస్య కతి హస్తా: సంతి ?) రావణునకు ఎన్ని చేతులు ?

n     Answer:   रावणस्य विंशति हस्ता: सन्ति ( రావణస్య వింశతి హస్తా: సంతి ) రావణునకు ఇరువది చేతులు

Lesson—6/2

सप्तमीविभक्ति: = Locative case

It speaks of the location of a particular thing.

ఒక వస్తువు ఎక్కడ ఉందని ఎవరైనా ప్రశ్నిస్తే ఫలానా చోట ఉందని ఎలా చెప్పాలో ఇప్పుడు తెలుసు కుందాం . సప్తమీ విభక్తి ఆ విషయాన్ని సూచిస్తుంది . సప్తమీ విభక్తి ఒక వస్తువు యొక్క స్థానము(లొకేషన్)ను చెబుతుంది  అందుకే దిన్ని LOCATIVE CASE అంటారు.

Masculine Gender

NOMINATIVE CASE:                  LOCATIVE CASE

प्रथमाविभक्ति:                                     सप्तमीविभक्ति:

                      आसन्द:                            आसन्दे  ( in a chair)

Example:-- अध्यापक: आसन्दे  उपविशति (అధ్యాపక: ఆసందే ఉపవిశతి) = అధ్యాపకుడు కుర్చీలో కూ ర్చొనెను  The teacher is sitting in a chair.

                       हस्त:                             हस्ते (in  hand) 

Example:--पुस्तकं मम हस्ते अस्ति (పుస్తకం మమ హస్తే అస్తి) =పుస్తకం నా చేతిలో ఉన్నది     A book is in my hand.

                                         आकाश: (sky)                आकाशे (in the sky)

Example:- सूर्य: आकाशे अस्ति సూర్య: ఆకాశే అస్తి (సూర్యుడు ఆకాశములో ఉన్నాడు )= The Sun is in the sky.

घट: (pot)                         घटे (in a pot)

 Example:-- जलं घटे अस्ति ఘటే జలం ఆస్తి =కుండలో నీరు ఉన్నది  ( The water is in the pot)

Feminine Gender

n     NOMINATIVE CASE:                           LOCATIVE CASE;

                            शाखा ( branch)              शाखायाम्  ( in a  branch)

Example:-- वृक्षस्य शाखायां पक्षी अस्ति వృక్షస్య శాఖాయాం పక్షీ ఆస్తి ( A bird is in the branch of a tree)

                         नौका (ship)                       नौकायाम् ( in a  ship)

Example:--नाविक: नौकायाम् अस्ति (నావిక: నౌకాయాం ఆస్తి ) నావికుడు నౌకలో ఉన్నాడు ) (A sailor is in the ship)

            गङ्गा (river Ganges)  गङ्गायाम् (In the Ganges)

Example: गङ्गायां स्वच्छता अस्ति (గంగాయాం స్వచ్ఛతా అస్తి) గంగలో పవిత్రత ఉన్నది . (There is purity in the river Ganges)  

                       नदी (river)                      नद्याम् ( in a river)

Example:--नद्यां मकर: अस्ति నద్యాం మకర: ఆస్తి (నదిలో మొసలి ఉన్నది) (A crocodile is in the river)

सप्तमीविभक्ति: = Locative case

Neuter Gender

NOMINATIVE CASE: --- LOCATIVE CASE:

                                               जलम्             जले  (in water)

Example:-  जले मीन: अस्ति జలే మీన: అస్తి  ( A fish is in the water)

                                               पुष्पम्           पुष्पे  ( in flower)

     Example:-   सगन्ध: पुष्पे अस्ति (పుష్పే సుగంధ: అస్తి) పువ్వులో సౌరభం ఉన్నది ( Fragrance is in flower)

                                           विमानम्  -- विमाने (in a plane)

Example:-  सैनिक: विमाने उपविशति సైనిక: విమానే ఉపవిశతి =సైనికుడు విమానములో కూర్చున్నాడు (A soldier is sitting in a plane)

पात्रम्              पात्रे (in a vessel)

Example :-  पात्रे शर्करा अस्ति = Sugar is in the vessel

Answer the following in Sanskrit

1.     भवत: / भवत्या: गृहे कति दण्डदीपा: (tube lights) सन्ति?

    మీ ఇంటిలో ఎన్ని tube lights ఉన్నాయి ?

2.     भवत्या:/ भवत: कलाशालायां कति अध्यापका: (teachers) सन्ति?

మీ కళాశాలలో ఎంత మంది అధ్యాపకులున్నారు ?

3.     मम हस्ते कति अङ्गुल्य:( fingers) सन्ति? 

    నా చేతి(లో) కి ఎన్ని వ్రేళ్ళు ఉన్నాయి ?

4.     अस्माकं देशे कति नद्य: (rivers) सन्ति?

   మన దేశంలో ఎన్ని నదులున్నాయి ?

5.     क्रिकेट क्रीडायां पक्षे (in one group) कति क्रीडाकारा: सन्ति?

6.     క్రికెట్టు ఆటలో ఒక టీము(కు)లో ఎంతమంది ఆటగాళ్ళు ఉంటారు ?    

Lesson—6/3

कदा (kadaa)=when

n     भवान् कदा दन्तधावनं करोति? = When do you brush your teeth?

    (Bhavaan kadaa dantadhaavanaM karoti) ?

n      भवती कदा पाठशालां गच्छति? =  When do you go to school?

     ( Bhavatee kadaa paaThashaalaaM gachchati ?)

n      स: कदा परीक्षां लिखति ? When does he write the examination?

      (saha kadaa  pareekShaaM likhati ?)

n     बालक: कदा उत्तिष्ठति = When does the boy get up?

      (baalakah kadaa uttishThati?)

Lesson--6/4

Names of the days in a week

n     प्रपरह्य: (ప్రపరహ్య:)అటుమొన్న= The day before the day before yesterday

n     परह्य: (పరహ్య:) మొన్న Day before yesterday

n     ह्य:(హ్య: ) నిన్న  Yesterday

n     अद्य  (అద్య) ఈరోజు Today