CONVERSATIONAL SANSKRIT-12 Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi

 

CONVERSATIONAL SANSKRIT-12

Dr. Durga Prasada Rao Chilakamarthi

dr.cdprao@gmail.com

9897959425

 

Lesson-12

 

Unit-1.   त:---पर्यन्तम् =  From---to

We normally use this phrase to express an amount of time or place.

 

1.      काश्मीरत: कन्याकुमारीपर्यन्तं भारतदेश: अस्ति ||   

(India is from Kashmir to Kanyakumari).

2.      दशवादनत: पञ्चवादनपर्यन्तं कार्यालय: प्रचलति ||

(The office works/runs from10 A.M to 5 P.M).   

3.      कृषीवल: प्रात:कालत: सायंकालपर्यन्तं क्षेत्रे कार्यं करोति ||

( A farmer  works in the field from dawn to dusk)

4.     चेन्नैत: काकिनाडा पर्यन्तं सरकारयानं चलति|

(Sarkar Express runs from Chennai to Kakinada.

5.     प्रारंभत: परिसमाप्तिपर्यन्तं कार्यक्रम: आह्लाददायक: अभवत्

 (The program was interesting from the beginning to the end)

6.     बालक: प्रात: काले सार्धसप्तवादनत: सपादनववादनपर्यन्तं संस्कृतं पठति ||

 (The boy studies Sanskrit from 7. 30 A.M to 9.15 A.M).

7.  हिमालयत: बङ्गालाखातपर्यन्तं गङ्गानदी प्रवहति

 

 The river Ganges flows from the Himalayas to the Bay of Bengal.

 

Note: -you make ten  sentences indicating place and time by using the above phrase..

 

Unit-2.            अद्य आरभ्य  / श्व: आरभ्य 

                   अद्य आरभ्य  (from today on wards)

                  श्व: आरभ्य (from tomorrow on wards)

 

1.      अद्य आरभ्य कलाशालाया: विराम: ||

 The college is closed from today on wards

 

2.      श्व: आरभ्य अहं संस्कृतशिबिरं चालयिष्यामि || 

  I will conduct Sanskrit camp from tomorrow on wards.

3.      अद्य आरभ्य पाठशालाया: विराम: ||

 

 Holidays to school are from today on wards

 

4.      श्व: आरभ्य परीक्षा: प्रचलिष्यन्ति ||

Examinations will be held from tomorrow onwards.

Note: - you try to frame five sentences each using  अद्य आरभ्य  / श्व: आरभ्य.   

 

     Unit -3                  कृते = for, on behalf of, on the authority of/

                                  /For the sake of

   कृते (Krite) is an indeclinable(avyaya), which is used to express  the sense cited above. Generally, in our day-to-day life, we bring many things from various places to donate to our relatives and friends. Then we use dative case chaturhtivibhakti  to the receiver. In conversational Sanskrit we can avoid using chaturhtivibhakti by adding कृते (krute) to Shashtivibhakt word.

   Possessive case + krite = Dative case.

For बालकाय we can say बालकस्य + कृते.

Similarly, for बालिकायै we can say बालिकाया: + कृते

 

        1 . माता भिक्षुकस्य कृते  (भिक्षुकाय) अन्नं दत्तवती               

         (Mother gave food for a beggar)

 

       2.      पिता पुत्रस्य कृते (पुत्राय) पुस्तकम् आनीतवान्

      (Father brought a book for his son)

 

3. माता पुत्रिकाया: (पुत्रिकायै) कृते शाटिकां क्रीतवती

(Mother purchased sari for her daughter)

4. मम मित्रं मम कृते (मह्यम्) घटीयन्त्रं प्रेषितवान्

   (My friend sent a watch for me)

5. देशभक्ता: देशस्य कृते ( देशाय )  प्राणान् त्यजन्ति

(Patriots sacrifice their lives for the sake of the country)

 

Note: -construct ten sentences using the word कृते

Unit-4         आसीत् – आसन्

         आसम् --  आस्म

 

आसीत्  (was) –आसन्  (were)

आसम्  (was) –आस्म (were)

                              (स:/सा /तत्/----सीत् 

                             (ते /ता: /तानि-आसन् 

                                   (अहम्)     आसम्----    (वयम्)    आस्म

 

!. पूर्वकाले रामो नाम राजा आसीत्

(In days of yore there was a king named Rama)

2.    मम मित्रं गतमासे मुम्बै नगरे आसीत्

(My friend was in Mumbai last month)

 3. पाण्डुराजस्य पञ्च पुत्रा: आसन्

(The sons of Panduraja were five)

4.      मम कुटुम्बसभ्या: गतसंवत्सरे विदेशेषु आसन्

(The members of my family were in abroad last year)

5.      अहं गतदिने दिल्लीनगरे आसम्

   (I was in Delhi yesterday)

6.      वयं गतमासे चेन्नै नगरे आस्म

(We were in Chennai during last month)

7.      स: पूर्वं बालक: आसीत् इदानीं युवक: अस्ति कालान्तरे वृद्ध: भविष्यति ||

(He was a child;  he is now young and he will become old in course of time).

 

A mantra (hymn) from the Rigveda: -- 12

 

The democratic views in the Vedas

 

   संगच्छध्वं (1) संवदध्वं (2) सं नो मनांसि जानताम् (3)|

   देवाभागं यथा पूर्वे संजानाना (4) उपासते

   समानीव आकूति: (5) समाना हृदयानि व: (6)

   समानमस्तु वो मनो (7) यथा व: सुसहासति (8)

 (R.V- सं -10सू १६१-मन्त्र-2)  

 

1.      Associate you all in public meetings.

2.      Have you all free discussions.

3.      Acquire you all through wisdom.

4.      Follow the footsteps of your learned elders who have shown by their exemplary devotion to duty or dharma.

5.      Let all your actions are according to the dictates of duty.

6.      Don’t injure the feelings of others.

7.      Consider thoroughly before taking any step.

8.      Help and give aid to each other.

 

                                       <*><*><*><*><*>